بهره‌برداري بهينه از منابع آب سد قلعه‌چاي عجب‌شير: كاربرد رهيافت برنامه‌ريزي تصادفي فازي

بارش كم و توزيع نامناسب زماني و مكاني آن در ايران و اهميت تأمين امنيت غذايي و كشاورزي پايدار، لزوم استفاده صحيح و علمي از منابع آب را اجتناب‌ناپذير مي‌كند. در مطالعه حاضر بهره‌برداري بهينه از منابع آب سد قلعه‌چاي عجب‌شير در بخش كشاورزي با كاربرد مدل برنامه‌ريزي تصادفي بازه‌اي دومرحله‌اي توسعه‌داده شده و همين مدل با متغيرهاي فازي مورد بررسي قرار گرفت. اطلاعات مورد نياز در سال 95-1394 از شركت آب منطقه‌اي و سازمان جهاد كشاورزي استان آذربايجان‌شرقي و از طريق تكميل پرسشنامه و مصاحبه حضوري با كشاورزان به صورت نمونه‌گيري تصادفي ساده گردآوري گرديد و الگوريتم‌هاي لازم براي حل مدل، در بسته نرم افزاري GAMS نوشته شد. نتايج مدل برنامه‌ريزي تصادفي بازه‌اي دومرحله‌اي توسعه‌داده شده نشان داد كه در صورت استفاده از روش بهينه‌سازي، مقدار تخصيص نهايي آب در سطح جريان كم براي گندم و انگور، در جريان نرمال براي گندم، جو و انگور و در سطح جريان زياد براي گندم و سيب‌زميني صفر مي‌باشد. همچنين در مدل برنامه‌ريزي تصادفي بازه‌اي دومرحله‌اي توسعه‌داده شده با متغيرهاي فازي در سطح جريان كم براي گندم و انگور، در سطح جريان نرمال براي گندم، جو و سيب‌زميني و در سطح جريان زياد براي گندم، جو و پياز مقدار تخصيص نهايي آب، صفر و براي مابقي محصولات مقدار بهينه آب اختصاصي غير صفر بدست مي‌آيد. مقايسه نتايج دو مدل نشان داد، در مدل فازي به طور همزمان سود و قطعيت سيستم افزايش مي‌يابد لذا پيشنهاد مي‌شود مسئولان كشاورزي شهرستان عجب‌شير با ارائه مدل بهينه ضمن افزايش سودآوري كشاورزان، باعث كاهش ناپايداري در استفاده از منابع آبي شوند.