تحليل و بررسي انديشه‌هاي محمدحسن خان اعتمادالسلطنه(بر اساس كتاب روزنامه خاطراتِ او)

محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، يكي از تاريخ‌ نگاران عصر قاجار است. او چون به دربار شاه راه داشت، نكته‌هاي قابل توجهي از زندگي رجال، وضع اجتماعي، زدوبندهاي سياسي و مسائل پشت پرده را در كتابي به نام روزنامه خاطرات آورده است. از آنجا كه ترديد است در اينكه ساير آثار موسوم به او نوشته خود او باشند، بنابراين در اين مقاله، براي شناخت انديشه هاي اعتمادالسطنه، روزنامه خاطرات كه نوشته اوست، مورد توجه قرار دارد. يافته هاي اين پژوهش، بر اساس روش تاريخي و توصيف و تحليل انديشه هاي اعتمادالسلطنه در كتاب روزنامه خاطرات به دست آمده و حاكي از آن است كه او با وجود آشنايي با تمدن غرب و رواج روشنگري در ايران، در زمينه انديشه اجتماعي، ديدگاهي سنّتي داشته است؛ به‌طوري كه انديشه هاي وي در مورد شاه، اين بود كه او سايه خداوند بر روي زمين است. اعتمادالسلطنه، در زمينه سياسي، مخالف هرگونه دگرگوني و تغيير است و هرنوع اصلاحي را در چارچوب حفظ وضع موجود مي داند. افكار سياسي او در زمينه قانون، حكومت استبدادي، حكومت مذهبي و اعطاي آزادي به مردم، از جمله نمونه هايي است كه او در آنها اين انديشه خود را نشان مي دهد. از طرفي، انديشه‌هاي وي در حيطه اقتصاد نيز به افزايش ثروت، درآمدزايي، صرفه‌جويي و عدم خروج سرمايه از مملكت منجر شد كه در اين مقاله، به تحليل و تبيين اين موارد مي‌پردازيم.