ارتباط برخي عوامل محيطي و حضور گونه‌هاي دارويي مرتع خوش ييلاق استان گلستان

آگاهي دقيق از روابط بين پوشش گياهي و عوامل محيطي از موارد لازم براي مديريت اكوسيستم‌هاي مرتعي است. تحقيق حاضر به منظور بررسي تاثير برخي عوامل خاكي و پستي‌بلندي بر پراكنش مهم‌ترين گياهان دارويي مرتع خوش ييلاق استان گلستان انجام شد. در منطقه مورد مطالعه به منظور ثبت پارامتر‌هاي گياهي از قبيل تراكم، فراواني و درصد تاج پوشش، نمونه‌برداري از پوشش گياهي به روش تصادفيسيستماتيك از طريق پلات‌گذاري در طول ترانسكت در هر تيپ انجام شد. ارتفاع از سطح دريا، جهت جغرافيايي و ميزان شيب در هر پلات استخراج و ثبت شدند. در امتداد هر ترانسكت نمونه هاي خاك در مركز 3 پلات (ابتدا، وسط و انتهاي هر ترانسكت) و از عمق 0 تا 30 سانتي‌متري برداشت گرديد و خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك اندازه‌گيري شد. به منظور معرفي موثر‌ترين عامل محيطي در پراكنش گياهان دارويي، از آناليز تطبيقي قوس‌گيري شده (DCA) و آناليز تطبيقي متعارفي (CCA) در محيط نرم‌افزاري PC ORD5 استفاده شد. نتايج CCA نشان داد 53 درصد از كل تغييرات توسط محور‌هاي اول، دوم و سوم قابل توجيه است. عوامل جهت جغرافيايي، ماده ‌آلي و ميزان فسفر به ترتيب با ميزان همبستگي0.520 ،‌ 0.472 و 0.470 و در محور اول رج‌بندي عامل ميزان شيب، درصد رطوبت و درصد رس به ترتيب با ميزان همبستگي 0.601، 0.568 و 0.558 در محور دوم رج‌بندي و عامل درصد شن با ميزان همبستگي 0.400 در محور سوم رج‌بندي به عنوان موثر‌ترين عوامل بر پراكنش گونه‌هاي دارويي مرتع خوش ييلاق معرفي شدند. با توجه به اينكه عوامل پستي و بلندي و دو خصوصيت مهم‌ خاك (ماده آلي و درصد رطوبت) بر تغييرات پراكنش گياهان دارويي اهميت بيشتري داشتند به نظر مي رسد در نظر گرفتن اين عوامل در اصلاح و احياء مرتع با محوريت گياهان دارويي بتواند نيل به افزايش توليد و بهره‌وري گياهان مذكور در رويشگاه مورد بررسي را تقويت نمايد.