اجل در انواع خيارات: بازه زماني اعمال حق فسخ و مرجع تشخيص در دعاوي

Setting Deadlines in Contract Options: The Extent of Exercise of the Right of Annulment and the Authority of Decision Judgment in a Lawsuit

خيار به معني حق فسخ معامله است كه تعيين مهلت براي اعمال آن نقش كليدي در حقوق متعاقدين دارد. در خيارات ركني، مانند خيار شرط، جهل به اجل يا عدم تعيين آن موجب بطلان عقد است. در ساير خيارات، در صورت عدم اعمال خيار در بازه­ي آن، عقد به لزوم خود باقي مي­ماند. گرچه در فقه و حقوق در ذيل خيارات به بحث مدت ­آن­ها نيز پرداخته شده، امروزه با توجه به روش‌هاي گوناگون در انجام معاملات، در تشخيص اينكه خيار در مهلت آن اعمال شده يا نه، چالش­هايي وجود دارد. در تحقيق حاضر انواع خيارات از حيث اجل مورد بررسي مستقل قرار گرفته و در سه دسته­ معين، غيرمعين فوري و غير فوري توصيف و تحليل گرديده است. در اجل معين، مهلت ممكن است توافقي و يا به تعيين شرع، عرف و يا قانون باشد. مرجع تشخيص در دعاوي، بخصوص در اعمال خيارات فوري و فرجه در خيارات غير فوري عرف و در صورت ترديد نظر كارشناسي است.

Contract option refers to the right of annulment, in which setting deadlines plays a vital role concerning the rights of parties involved in contract. In some options that form the basis of contract (such as conditional option), unawareness about contract deadline, or failure to set it, may invalidate contract. In other types of options, the contract remains valid if the option is not practiced in its due time. Although jurisprudence and law have discussed the time span for options, there are always challenges in determining whether the options have been applied within the deadline. In the present study, all types of options have been independently described and analyzed in three categories: urgent, unidentified urgent and non-urgent. At the appointed time, the deadline may be determined based on agreement or a prescription of law. The authority in litigations is expert judgment, especially for urgent and common non-urgent cases, and doubtful situations.