تعيين ارزش تغذيه اي گياه تلخه (Acroptilon repens) در مراحل مختلف فنولوژيكي در مقايسه با علف خشك يونجه و كاه گندم در شرايط آزمايشگاهي

اين پژوهش به منظور تعيين تركيب شيميايي، فراسنجه‌هاي توليد گاز، قابليت هضم برون تني و تجزيه پذيري شكمبه اي گياه تلخه در مراحل مختلف فنولوژيكي (رويشي، گلدهي و بذردهي) و مقايسه آن با علف خشك بونجه و كاه گندم در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد. بدين منظور علف تلخه در سه مرحله رشد از مراتع قوچان تهيه شد. تركيب شيميايي نمونه ها مطابق روش هاي استاندارد تعيين شد. به منظور برآورد فرآسنجه هاي توليد گاز نمونه ها، از آزمون توليد گاز استفاده شد. قابليت هضم برون تني نمونه ها با استفاده از روش كشت بسته تعيين شد. آزمايش تجزيه پذيري شكمبه اي با استفاده از تكنيك كيسه هاي نايلوني انجام شد. نتايج نشان داد كه مقدار خاكستر، پروتئين خام، چربي خام، كربوهيدرات هاي غير اليافي و بخش محلول در شوينده خنثي در مرحله رويشي تلخه بيشتر از كاه گندم بود. در اين مرحله فنولوژيكي، مقدار الياف نامحلول در شوينده خنثي و اسيدي كمتر از كاه گندم و يونجه به دست آمد (‌0.0001 P). بالاترين و پايين ترين مقدار پتانسيل توليد گاز به ترتيب مربوط به تلخه در مرحله گلدهي و كاه گندم بود. فراسنجه هاي تخميني شامل انرژي قابل متابوليسم و قابليت هضم ماده آلي در مرحله رويشي و بذردهي گياه تلخه بيشتر از كاه گندم بود، اما با يونجه اختلاف معني داري نداشت. مقدار قابليت هضم ماده خشك تلخه در مرحله رويشي و بذردهي اختلافي با يونجه و كاه گندم نداشت، اما در مرحله گلدهي كمتر بود (‌0.0001 P). مقدار قابليت هضم ماده آلي و نيز توده ميكروبي توليد شده و بازده آن در مرحله رويشي گياه تلخه بيشتر از ساير تيمارها بود (‌0.0001 P). بخش هاي سريع تجزيه و كندتجزيه گياه تلخه در هر سه مرحله فنولوژيكي بيشتر از يونجه و كاه گندم بود. ضمن اين كه تجزيه پذيري موثر اين گياه در مرحله رويشي بيشتر از ساير تيمارها بود. بر اساس نتايج اين مطالعه و با در نظر گرفتن تركيب شيميايي و فراسنجه هاي تخميري، گياه تلخه در مرحله رويشي ارزش تغذيه اي بالاتري داشت. در مقايسه با كاه گندم و يونجه با توجه به ميزان توليد گاز و قابليت هضم و روند تجزيه پذيري ارزش تغذيه اي آن بالاتر از كاه و نزديك به يونجه بود كه مي تواند در تغذيه نشخواركنندگان مورد توجه قرار گيرد.