عنوان مقاله :
كاني شناسي اوليه و شرايط محيطي سازند آقچاگيل بر اساس آناليز ژئوشيمي عنصري در جنوب شرق حوضة خزر
عنوان به زبان ديگر :
Original mineralogy and determining depositional condition of the Akchagyl Formation based on elemental geochemistry analysis in southeastern Caspian Basin
پديد آورندگان :
سلطاني، بهزاد پژوهشگاه صنعت نفت، تهران , بيرانوند، بيژن پژوهشگاه صنعت نفت، تهران , موسوي حرمي، رضا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم پايه - گروه زمين شناسي , هنرمند، جواد پژوهشگاه صنعت نفت، تهران , طاعتي، فريد شركت ملي نفت خزر، تهران - ادارة زمين شناسي
كليدواژه :
جنوب شرق حوضة خزر , سازند آقچاگيل , ژئوشيمي رسوبي , دياژنز , محيط رسوبي
چكيده فارسي :
نهشته‌هاي پليوسن در شمال ايران شامل واحدهاي چينه‌اي چلكن و آقچاگيل از مهم‌ترين عناصر سيستم نفتي در حوضة خزر هستند. واحد چلكن داراي رخسارة قارهاي و عمدتاً درشتدانه با سن پليوسن پيشين- مياني و واحد آقچاگيل شامل رخسارة كربناته- تخريبي سفيدرنگ و سن پليوسن پسين ميباشد. در اين مطالعه، سه رخنمون آق‌بند، سوملي دره و يلي بدراق به عنوان بيشترين ضخامت و قديميترين توالي هاي ترشياري در شمال شرقي گنبد كاووس (جنوب شرق حوضة خزر) برداشت شدهاند. هدف اصلي اين پژوهش، تعيين كانيشناسي اوليه و تحليل شرايط محيطي سازند آقچاگيل با استفاده از نتايج ژئوشيمي عنصري در منطقة مورد مطالعه ميباشد.
تغييرات مقادير عناصر اصلي و فرعي نمونه‌هاي آهكي سازند آقچاگيل و مقايسة آن با نتايج ارائه شده توسط مطالعات مشابه، بيانگر كانيشناسي اولية آراگونيتي و كلسيت پرمنيزيم است. تغييرات نمودار Sr/Ca در برابرMn حاكي از وجـود يك سيـستم دياژنتيكي نيمهبسته در زمان رسوبگذاري سازند آقچاگيل در حوضه ميباشد. مقادير بالاي Mn در نـمونه‌هـاي گلغالب نـشان‌دهندة شـرايط نيمهاحيايي و مقدار پايين Mn و ميزان بالاي Sr در نمونه‌هاي دانه غالب برش‌هاي مورد مطالعه بيانگر تأثير دياژنز جوي (انحلال زياد) در حوضة رسوبي مي‌باشند. مقايسة مقادير عناصر اصلي و فرعي با مقادير استاندارد و ميانگين آنها در حوضه هاي رسوبي مختلف، بيانگر نيمه بسته بودن حوضة رسوبي در زمان رسوبگذاري سازند آقچاگيل بوده و شوري كمتر حوضه به سمت بالاي توالي ناشي از ورود آب شيرين و ارتباط آن با درياهاي باز در برخي از مقاطع زماني پليوسن ميباشد.
چكيده لاتين :
The Pliocene deposits in northern Iran including Cheleken and Akchagyl stratigraphic units are considered as the most important elements of petroleum system in the Caspian Basin. The Cheleken stratigraphic unit is mainly composed of the coarse-grained red-coloured continental facies with the age of Early to Middle Pliocene, and the Akchagyl unit mainly consists of white-coloured carbonate-clastic facies with the Late Pliocene age. In the present research, three outcrops (Aghband, Somli Darreh and Yelli Badragh) in the northeastern part of the Gonbad-e Kavous area were measured as the thickest and oldest Tertiary sequences. The main purpose of the study is to determine original mineralogy and depositional conditions of the Akchagyl Formation using elemental geochemistry analysis in the measured surface sections.Variations of the major and minor elements in the Akchagyl carbonate samples indicate the aragonite and high-Mg calcite mineralogical composition. Sr/Ca versus Mn variations represents the presence of semi-closed diagenetic system during formation of the Akchagyl unit in the basin. The high Mn-values in mud-dominated samples indicates the sub-anoxic condition whereas the low values of Mn and high Sr contents in grain-dominated samples represent the effect of meteoric diagenesis (dissolution) in the depositional basin. Comparison of the major/minor elements values with the standard mean values in other sedimentary basins indicates a semi-closed basin during deposition of the Akchagyl in the Late Pliocene, and the upward salinity decreasing of the basin is due to the fresh water input and its connection to the global oceans in some time intervals of the Pliocene.
عنوان نشريه :
رسوب شناسي كاربردي
