كليدواژه :
نفس , عقل , مبارزه با نفس , رابطه علم و عمل
چكيده فارسي :
اين مقاله شرحي است بر كلام امام محمدباقر عليه السلام به جابربن يزيد جعفي، در باب اوصاف شيعيان واقعي. بهره‌گيري از راهنمايي عقل در سركشي هوا و هوس، يكي از اوصاف شايسته شيعيان است. براساس مباني مسلم ديني، انسان دشمن دروني دارد. دو دسته تمايلات و گرايش‌ها در انسان وجود دارد كه يكي ميل به صعود و كمال دارد و ديگري، ميل به نزول و سقوط. گرايش نوع دوم، مشترك ميان انسان و همه حيوانات است و به مجموع آن «تمايلات نفس» گفته مي‌شود. در مقابل، به تمايلاتي كه ميل به تعالي و تقرب به خدا و كمال دارند، عقل گويند. اين هر دو، همواره در حال مبارزه هستند. بايد در ميدان مبارزه مراقب بود نفس غافلگير و مغلوبمان نكند.
براي جلوگيري از پيروي از هواي نفس، پيروي از عقل ضروري است. لازم است به احكام عقل بينديشيم، آنها را بياموزيم و آمادگي لازم را براي مقابله با تمايلات نفس كسب كنيم. زماني كه عقل نتواند به‌تنهايي قضاوت كند، بايد افزون بر بهره‌گيري از آن، به احكام شرع نيز مراجعه نمود. امام باقر عليه السلام مي‌فرمايند: براي به‌كارگيري علم، عملت را خالص كن. پايبندي به دين و عقل و شرع و احكام شريعت، راه برون‌رفت از پيروي از هواي نفس است.
چكيده لاتين :
This paper is a commentary on the advices of Imam Mohammad Bagher (PBUH) to Jabir b. Yazid al-Ju’fi, one of his noble companions regarding the characteristics of the real Shiites. On this account, using the guidance of reason in controlling the desires of the soul is one of the another characteristic of the Shiites. According to certain religious principles, man has an internal enemy. There are two categories of inclinations and tendencies in human beings, one is the desire to ascend and perfection and the other is the desire to descend and fall. The second type of tendency is common to humans and animals, which is collectively called “soul desires”. On the contrary, the desires that seek excellence and closeness to God and perfection are called intellect. These two tendencies are always fighting. We must be careful on the battlefield not to be deceived and defeated. To control desires, it is necessary to follow reason. We need to think about the rules of reason, learn them, and be prepared to confront the desires of the soul. When the intellect cannot judge alone, it is necessary to refer to the rules of Shari’a. Imam Baqir (PBUH) says, to apply knowledge, purify practice. Adherence to religion and reason and the rules of Shari’a is the way to get rid of the desires of the soul.
