نظام مطلوب دادرسي اداري در ايران

THE IDEAL SYSTEM OF TRIAL IN ADMINISTRATIVE TRIBUNALS A comparative study with emphasis on I.R.I

گسترش حوزه‌هاي فعاليت دولت و در نتيجه افزايش تماس اداره و شهروند در چندين دهه اخير زمينه ايجاد، توسعه و تحول مراجعي با عنوان ديوان‌هاي اداري را فراهم ساخت كه كارويژه آن‌ها رسيدگي به اعتراض شهروندان به عملكرد اداره و حلّ و فصل اختلافات ميان آنان بود. در اين تحقيق با روش تحليلي-توصيفي مهم‌ترين آسيب‌هاي اين ديوان‌ها نظير فقدان قانون عام اداري و مباني نظري روشن و به تبع آن تشتّت در نظام كنترلي اين مراجع، نداشتن آيين دادرسي اختصاصي، بي توجهي به اصول حقوق اداري و عدم استقلال و بي‌طرفي را مورد بررسي قرار مي‌دهيم و نشان مي‌دهيم نقائص پيش‌گفته به عملكرد نامطلوب اين ديوان‌ها دامن زده و در عمل آن‌ها را با مشكلات فراواني رو به رو ساخته است. پس از شناسايي آسيب‌ها، مهم‌ترين معيارها و اصول ضروري ايجاد يك نظام مطلوب دادرسي اداري را معرفي كرده و به اين نتيجه مي‌رسيم كه ديوان‌هاي همسان ادغام شده و در قانون عام مربوط صرف‌نظر از ويژگي‌هاي اختصاصي هر يك از ديوان‌هاي پيش گفته، اصول و قواعد عام حاكم بر آن‌ها تبيين شود و آن‌گاه قواعد اختصاصي دادرسي در هر يك تدوين و به مرحله اجرا گذارده شود.

Administrative specialized authorities or administrative tribunals are those authorities that hear administrative actions in legal systems. The specific nature of actions heard in these authorities has led to the fact that they commit themselves to observe principles of administrative law such as "expertise", speed in trial, absence of judicial procedures and unjudicialization policies in one hand and in the other hand, they consider and observe principles of fair trial since they hear to adversarial proceedings. In Iranian legal system it is more than several decades that the diversity and largeness of these actions has caused us to face various types of these authorities with different titles, inter alia, Commission, Hey`at, Council, Administrative tribunal, Administrative authorities and so on. Lack of legislator's effort, absence of clear theoretical bases regarding these authorities, lack of administrative procedure, not to be governed by principles of administrative law and lack of independence and neutrality etc. all have caused that these authorities don’t function properly and face abundant difficulties.