مطالعه ي تطبيقي حقِ اداره ي خوب در كد اروپايي رفتار خوب اداري و نظام حقوقي ايران با تأكيد بر دو اصل قانوني بودن و تناسب

“A Comparative Study of the Right to Good Administration in European Code of Good Administrative Behavior and the Iranian Legal System By Emphsizing the two Principles of lawfulness and proportionality”

از آنجا كه حقوق افراد نقش محوري در سيستم هاي اداري مدرن سراسر جهان دارد، پرداختن به مفهوم و تحليل محتوا و ماهيت حقوقي اداره ي خوب از اهميت ويژه اي برخوردار است. حقِ اداره ي خوب، به عنوان يكي از حقوق بنيادين افراد جهت حمايت از آنان در برابر نهادهاي اداري لحاظ مي شود كه براي اولين بار در منشور حقوق بنيادين اتحاديه ي اروپا مطرح گرديد. در همين راستا تصويب «كد اروپايي رفتار خوب اداري» توسط پارلمان اروپا در سال 2001، منبع مهمي است براي درك معنا، اصول و محورهاي آن، كه دادگاه هاي اروپا در تلاش براي رعايت آن هستند. براي روشن كردن اهميت اداره ي خوب، توجه ويژه اي بايد به اصول اداره ي خوب داشت كه هر يك اين اصول، از جمله تضمينات اساسي عليه سوء استفاده از قدرت محسوب مي شوند كه در اين پژوهش به دو اصل بسيار مهم «قانوني بودن» و «تناسب» پرداخته شده است. يافته هاي پژوهش حاضركه به روش توصيفي و تحليلي مورد بررسي قرار گرفته، آن است كه در كد اروپايي رفتار خوب اداري اين اصول به صراحت مورد اشاره قرار گرفته و از اين رو در ساختار كشورهاي عضو اتحاديه ي اروپا تا حدود زيادي مورد عمل و توجه قرار گرفته است. اما در نظام حقوقي ايران به دليل نداشتن قانون اداري، برخي ازاين اصول مورد شناسايي و عمل قرار نگرفته، هرچند در رويه ي ديوان عدالت اداري در برخي موارد به اين اصول توجه شده است.

As the individual’s rights play a central role in the modern administrative systems around the world, addressing the concept and analysis of the content and legal nature of the good administration is of particular importance. The Right to Good Administration perceived as one of the fundamental right of individuals to protect them against administrative bodies which was first introduced in the Charter of Fundamental Rights of the European Union. In this regard, the adoption of the “European Code of Good Administrative Behavior” by the European Parliament in 2001 is an important source for understanding the meaning, principles and axes that European Courts are trying to comply with. To clarify the importance of good administration, special attention should be paid to the principles of good administration, each of which is one of the basic guarantees against the abuse of power. In this research, two crucial principles “lawfulness” and “proportionality” is addressed. The findings of the present research, which have been studied descriptively and analytically, are that in the European Code of Good Administrative Behavior, these principles is explicitly mentioned and therefore in the structure of EU member states to practiced and considered. However, in the Iranian legal system, due to the lack of administrative code, some of these principles have not been identified and implemented although in the procedure of the Court of Administrative Justice, in some cases these principles have been considered.