پراكنش زماني و مكاني سوسك‌هاي كرگدني جنس Oryctes Hellwig (Col.: Scarabaeidae) در نخلستان‌هاي استان خوزستان

فعاليت سوسك‌هاي جنس Oryctes Hellwig (Col.: Scarabaeidae)باعث خسارت شديد به نخل هاي خرما مي‌شوند. براي بررسي پراكنش مكاني از 23 نخلستان در استان خوزستان نمونه‌برداري شد. روش‌هاي زمين آماري براي شبيه‌سازي مدل‌هاي پراكنش مكاني استفاده شد. شاخص‌هاي همبستگي و همپوشاني آشيان بوم‌شناختي محاسبه شدند. براي بررسي پراكنش زماني، يك نخلستان در مناطق آبادان، شادگان و بهبهان به طور تصادفي انتخاب و نمونه برداري ها در فواصل دو هفته يك بار انجام شد. از مدل هاي سري زماني براي مطالعه تغييرات فصلي جمعيت استفاده شد. نتايج نشان داد كه پراكنش جمعيت‌هاي سوسك‌هاي كرگدني O. elegans و O. agamemnon به ترتيب با مدل كروي و خطي سازگاري دارند. ميزان اثر قطعه‌اي تقريباً يكسان و حدود 97.9/9 بود. واريوگرام‌ها داراي دامنه بين 3.8-3.2 بودند. بر اساس نتايج، احتمال وقوع نسبي (Oij) سوسك O. elegansدر 87.5 درصد از نخلستان‌هاي نمونه‌برداري شده بيشتر ازO. agamemnon بود. ميزان همپوشاني آشيان‌هاي بوم شناختي دو گونه (D) بين 0.194 متغير بود. جمعيت دو گونه فعاليت خود را از اواخر بهمن تا اوايل اسفند منطقه آغاز كردند. روند افزايش جمعيت براي هر دو گونه در ماه‌هاي بهار و اوايل تابستان ادامه داشت. شيب افزايش جمعيت براي گونه O. elegans بيشتر از گونهO. agamemnonبود. اوج تراكم جمعيت گونه O. elegans و O. agamemnon به ترتيب در دهه سوم خرداد و دهه سوم تير با اختلاف زماني حدود يك ماهه در آبادان و شادگان بود. در بهبهان، اوج تراكم هر دو گونه تقريباً منطبق برهم و در دهه دوم خرداد ماه بود. نتايج اين پژوهش مي تواند براي نظارت بر كنترل، طراحي برنامه مديريت تلفيقي و ارزيابي ريسك مخاطرات سوسك هاي كرگدني خرما قابل استفاده باشد.