تحليل نشانه‌شناسي تصوير ناصرالدين شاه بر سطح نخستين اسكناس ايران(به‌مثابه يك متن تصويري و بُعدي نوين از ابعاد گرافيك ايران)

نشانه‌شناسي يكي از روش‌هاي تحليل متون است كه به مطالعه نظام‌هاي نشانه‌اي براي درك دلالت‌هاي پنهان و آشكار نشانه‌ها مي پردازد. به نظر مي‌رسد نظام نشانه‌اي در دوران سلطنت ناصرالدين شاه موفق شد تا با استفاده از ابزارهاي تبليغاتي نوين از جمله اسكناس كه محصول ورود مدرنيته به ايران بود در ساخت هويت مدنظر خويش بهره گيرد؛ ضمن آن كه متن تصويري مذكور به دليل تركيب نشانه‌هاي تصويري و نوشتاري، بستر شكل‌گيري بُعدي نوين از ابعاد طراحي گرافيك ايران به نام طراحي اسكناس گرديد. اين پژوهش از نوع كيفي و به روش تحليلي است. شيوه گردآوري اطلاعات آن مبتني بر داده‌هاي كتابخانه‌اي و مطالعه اسناد تصويري مي‌باشد. رويكرد پژوهش بر پايه طبقه‌بندي پيرس از نشانه‌ها مشتمل بر نمود، تفسير و موضوع شكل گرفت؛ تا بر اساس آن، بتوان به اين پرسش پاسخ داد كه، تفسير حاصل از تحليل نشانه‌شناسي چاپ عكس چهره ناصرالدين شاه بر سطح نخستين پول كاغذي ايران چه بود؟ بر مبناي الگوي ياد شده، طراحي و توليد اسكناس با عكس ناصرالدين شاه، به عنوان نمود و جايگاه وي در رأس هرم قدرت، به عنوان موضوع تعيين شد؛ و اما نتايج حاصل از تفسير آن، دلالت‌گر استمرار سنت چهره‌نگاري و پيكرنگاري درباري، ساز و كار برجسته‌سازي چهره قدرت، ابزاري ايدئولوژيك براي توليد و تثبيت مشروعيت‌بخشي قدرت حاكمو رسانه تبليغاتي مصور عمومي شناخته شد. تفسيرهاي مذكور بيانگر تحقق هدف مقاله، يعني دست‌يابي به دلالت‌هاي پنهان يا ضمني نشانه مذكور است كه به مدد نظريه‌اي وراي تحليل‌هاي فرماليستي و تاريخي به نام طبقه بندي پيرس از نشانه‌ها محقق گرديد.