بررسي مسكن از ديدگاه نشانه‌شناسي، مورد مطالعاتي: خانه‌هاي دوره‌ي قاجار و مجتمع‌هاي مسكوني معاصر در شهر شيراز

دغدغه ايجاد كيفيت مطلوب در فضاي معماري هميشه مورد توجه معماران و پژوهشگران اين عرصه بوده‌است و توجه آن‌ها را به مفاهيم و نظريه‌هاي زباني به لحاظ فلسفي و نظريه‌اي جلب كرده است. ليكن نشانه‌شناسي به‌عنوان ابزاري جهت تحليل و ارزيابي هويت در طراحي مسكن كم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. خانه مكاني است كه افراد بيش‌ترين تعلق را در آن احساس كرده و بيش‌ترين زمان را در آن سپري مي‌كنند، به همين جهت شناخت مفاهيم عميق آن مي‌تواند به خلق محيطي مطلوب منجر شود. بسياري از نيازهايي كه از يك خانه انتظار مي‌رود بر اساس نيازهاي انسان در دوره‌هاي مختلف شكل مي‌گيرد. اين پژوهش با در نظر گرفتن دو دوره تاريخي قاجار و معاصر در شهر شيراز، خانه را به مثابه متني مي‌پندارد كه از لايه‌هاي مختلفي تشكيل شده و با بررسي رويكردهاي نشانه‌شناسي مي‌توان به تأثير اين لايه‌ها بر معماري خانه و دريافت معاني عناصر و فضاهاي مختلف خانه دست‌يافت. لذا با توجه به مطالعات انجام شده در خصوص نشانه‌شناسي، ابتدا به تشريح مفاهيم نشانه‌شناسي پرداخت شده، داده‌ها و نظريه‌هاي مرتبط با اين مبحث گردآوري شده و سپس در يك سيستم معماري جهت ايجاد مدل مفهومي از نشانه‌شناسي و در راستاي خوانش هر اثر معماري تعريف شده‌است، سپس خانه‌هاي دوره قاجار و مجتمع‌هاي مسكوني معاصر بر اساس مدل مذكور تحليل شده است. روش تحقيق به صورت تركيبي از نوع كيفيكمي بوده است و نتايج پژوهش حاصل از بررسي كتابخانه‌اي و اسنادي و بررسي پرسشنامه‌ها و تحليل مصاحبه‌ها، نشان از چگونگي اثر عناصر معماري تأثير پذيرفته از لايه معماري و فرامعماري در دو دوره تاريخي بر معاني دريافت شده توسط كاربران دارد.