امكان‌سنجي توسعه مؤلفه‌هاي چيدمان فضا در تحليل خانه‌هاي سنتي

خانه‌هاي سنتي ايراني داراي ويژگي‌هاي منحصر به فردي هستند كه كشف اين ويژگي‌ها تنها با بررسي اطلاعات معماري نظير پلان و غيره به راحتي صورت نمي‌پذيرد. به منظور تسهيل در امر تحليل فضايي خانه، نياز به ابزاري براي ترجمه فضا به زباني ساده و قابل فهم وجود دارد. روش چيدمان فضا يكي از راهكارهايي است كه امكان تجزيه و تحليل ساختارهاي فضايي محيط را فراهم مي‌نمايد. مبناي اين روش، استفاده از ابزاري به نام نمودار توجيهي است كه با استفاده از مفاهيمي چون عمق، همپيوندي، ارتباط و كنترل، روابط بين فضاها را تبيين مي‌نمايد. اين درحالي است كه برخي از ويژگي‌هاي فضايي، با اطلاعات مستخرج از اين نمودارها قابل بررسي و ارزيابي نبوده و نياز به استفاده از برخي شاخص‌هاي ديگر در اين زمينه وجود دارد. از جمله اين شاخص‌ها مي‌توان به مواردي از جمله «مساحت فضا»، «موقعيت جغرافيايي فضا» و «فاصله متريك فضاها از يكديگر» اشاره نمود. لذا در اين پژوهش با توجه با طرح اين ادعا كه تحليل ساختار فضايي محيط با استفاده از ابزار گراف، داراي نواقصي مي‌باشد؛ به منظور ارائه تحليلي فراگيرتر و افزايش اعتبار نتايج حاصل از بررسي محيط، شاخص‌هاي ديگري را نيز در كنار بررسي گراف‌ها در روش چيدمان فضا، به تجزيه و تحليل‌ها اضافه نموده است نتايج تحقيق نشان داد كه در برخي موارد، با وجود تأثير فضاها در ترسيم نمودارهاي توجيهي، حساسيت لازم جهت برقراري تمايز لازم ميان انواع فضا در اين نمودارها وجود ندارد و در نتيجه تحليل‌هاي حاصله از دقت بالايي برخوردار نيستند. همچنين در مواردي ديگر، تعدادي از ويژگي‌هاي بنا، به‌طور كلي به‌وسيله نمودارهاي توجيهي قابل بررسي نمي‌باشد در حالي كه جز خصوصيات اصلي بنا هستند و موجب تمايز كيفيت فضايي ميان بناهاي گوناگون مي‌شوند.