تحليل روايات الاستيعاب درباره امام علي و خلفاي سه‌گانه با بهره‌گيري از الگوي تحليل گفتمان فركلاف

صحابه‌نگاري كه به طور جدي از قرن سوم هجري آغاز گشت، با ورود اسلام به ساير سرزمين‌هاي اسلامي راه يافت؛ زيرا صحابه‌نگاران، اصحاب را واسطه ميان پيامبر و امت و نيز آشنايان به سنت و سيره رسول خدا مي‌پنداشتند. اما صحابه‌نگاري‌هايي كه در مناطق مختلف تدوين شد، تحت‌تأثير جريانات فكري ـ سياسي، شكل‌هاي مختلفي به خويش گرفت و علاوه بر كميت و حجم، در محتوا و روايات اين آثار، تأثيرات بسزايي برجاي نهاد. اين جريانات فكري ـ سياسي، سبب گشت تا صحابه‌نگاران در پي حل، پاسخ‌گويي و يا مقابله با اين تفكرات، رواياتي را از اصحاب انعكاس دهند، كه در جهت تأييد ايدئولوژي مورد توافق خويش و يا در راستاي حاشيه‌راني گفتمان‌هاي نامطلوب جامعه باشد. پژوهش پيش ‌روي، تلاش خواهد كرد تا شيوه بازيابي الاستيعاب در ترجمه خلفاي نخستين را تحليل كند تا نشان دهد كه اگرچه اين كتاب، به بازتاب همان روايات سده‌هاي نخست هجري مي‌پردازد، گزينش، چينش و چگونگي كاربرد واژگان آن در جهت طرد و يا برجسته‌سازي برخي از اصحاب شكل گرفته است تا به فرآيند سياسي ـ مذهبي زمانه پاسخ قاطعي دهد و يا در جهت تأييد اين فرآيند‌ها و ايدئولوژي‌ها حركت نمايد.