بررسي تأثير آموزه‌هاي «أبوعبدالرحمن سُلمي» بر انديشه‌هاي «أبوسعيد أبوالخير»

The Influence of the Teachings of Abū ʿAbd Al-Raḥmān Sulamī on the Thoughts of Abū Saʿīd Abū al-Khayr

تجربه شاگردي نزد اساتيد متعدد را مي‌توان يكي از ويژگي‌هاي كارنامه حيات علمي و عارفانه ابوسعيد ابوالخير برشمرد. در ميان اين شخصيت‌ها اما او از ابوعبدالرحمن سلمي تأثير چشمگيري پذيرفته است. اين جستار با رويكرد تاريخي و روش تطبيقي از طريق استخراج و تبيين شماري از تعاليم همانند در آثار سلمي و ابوسعيد ابوالخير در پي اثبات همين مدعاست. اين تعاليم عبارتند از: بهره وري از وقت، ترك تكلّف، ترك تدبير، نهي از خوردن به تنهايي، دوري از مصاحبت ناجنس، پرهيز از به كارگيري لفظ «من»، و مردم داري. همچنين در مقاله پيش رو به دو مورد ديگر، يعني از منظرالهي به مردم نگريستن و مشاهده قدرت خداوندي در هستي گذرا اشاره رفته است. همه موارد فوق چنين احتمالي را قوت مي‌بخشد كه چه بسا آموزه‌اي از سلمي در مكتوبات خود او فرصت ظهور و بروز نيافته ولي شاگرد تربيت يافته و متأثر از وي در آثار خويش بدان متذكر شده باشد و اين يعني اينكه به منظور شناخت جامع الاطراف و فراگير از تعاليم استاد نبايد به آثار به جامانده از او اكتفاء نمود بلكه لازمست آراء و انديشه‌هاي افرادي كه در مكتب وي زانو زدند را نيز از نظر گذراند.

One of the features of the scientific and mystical life of Abū Saʿīd Abū al-Khayr is the fact that he had seen various teachers. Among these tutors, however, he has been significantly influenced by Abū ʿAbd Al-Raḥmān Sulamī. Using a historical approach and comparative method, this research seeks to prove this claim by extracting and explaining a number of common teachings in the works of Sulamī and Abū Saʿīd Abū al-Khayr. These teachings include: optimal use of time, abandonment of pretentiousness, abandonment of prudence, abstinence from eating alone, abstinence from companionship of the wicked, abstinence from using of the word I, and loving and caring about people. The article also mentions two other cases, namely, looking at people from a divine perspective and observing the power of God in the transient existence. All of the above reinforce the possibility that some teachings of Sulamī may be absent in his own writings but may be found in the works of his student who was educated and influenced by him. This means that in order to have a comprehensive and inclusive knowledge of the teacher, the teachings of the master should not be limited to the works left by him, but it is necessary to consider the opinions and thoughts of the people who were trained in his school.