بداهت علم حصولي به وجود خدا از ديدگاه علامه طباطبايي (ره)

The Self-evidence of the Conceptual Knowledge about the Existence of God from the Viewpoint of Allameh Tabatabai

با توجه به اهميت خدا شناسي در عقلانيتِ باورهاي ديني، علامه طباطبايي در بحث اثبات وجود خدا، با تكيه بر تقريري از برهان صديقين، مدعي بداهت علم حصولي به وجود خداوند است. لذا ضرورت دارد با تبيين اين مسأله علاوه بر فطري بودن شناخت خداوند، بر بداهت وجود خدا نيز تأكيد شود. بر اين اساس كوشيده‌ايم نخست با تكيه بر اصلِ واقعيتِ مطلقِ ضروريِ ازلي، ثابت كنيم اصل مذكور فقط بر واجب تعالي منطبق است. و بعد با ذكر مبادي تصوري و تصديقيِ بداهت وجود خدا و بيان پذيرش بداهت علم حضوري به خداوند از سوي برخي، تلاش كرده‌ايم بداهت علم حصولي به خداوند را از نگاه مرحوم علامه طباطبايي به اثبات برسانيم. كه در صورت اثبات بداهت مذكور، واجب تعالي به عنوان بديهي اولي و اولين مسئله فلسفي ثابت مي‌شود. بنابرين هدف از تحقيق، اثبات بداهت علم حصولي به خدا از رهگذر تقرير علامه طباطبايي در برهان صديقين است.

Considering the importance of knowing God in the rationality of religious beliefs, in proving the existence of God and based on one of the explanations of burhān al-ṣiddīqīn (the proof of the veracious), Allameh Tabatabai claims that the conceptual knowledge of the existence of God is self-evident. Therefore, by explaining this issue, it is necessary to emphasize the self-evidence of God's existence besides its innateness. Based on the principle of "the absolute necessary eternal reality", I have first tried to prove that this principle applies only to the Necessary Being. Then, by explaining the conceptual and propositional principles of the self-evidence of God's existence and stating that some experts have accepted the self-evident presential knowledge about the existence of God, I have tried to prove its self-evidence in the conceptual knowledge from the view point of the late Allameh Tabatabai. If the above-mentioned self-evidence is proved, the Necessary Being is proved to be a primary self-evident and the first philosophical issue. Therefore, the purpose of the paper is to prove the self-evidence of the conceptual knowledge about God through Allameh Tabatabai's explanation of the proof of the veracious.