نوآوري نگرش علامه خفري پيرامون كلام الهي

كلام الهي يكي از مسائل مهم و جنجال‌برانگيز در دانش كلام و آغازگر شكل‌گيري اين دانش بوده است. پيرامون اين موضوع در بين مسلمانان دو ديدگاه كلي مطرح شده است: متكلمين اماميه و معتزله غالبا كلام الهي را لفظي، حادث و مخلوق مي‌دانند. اشاعره آن را نفسي، قديم و عين ذات او مي‌داند.در نوشتار حاضر ضمن مروري مختصر بر دو نگرش فوق، به نگاه علامه خفري پرداخته شده است. وي كلام را مشترك لفظي و براي آن دو معنا را ارائه مي‌كند. كلام الهي طبق يك معنا قديم و بر اساس معناي ديگر حادث است. كلام به معناي «تكلم» قديم و به معناي «ما به التكلم» حادث و لفظي است.به سه بيان مي‌توان تكلّم حقيقي الهي را قديم دانست: با استفاده از رابطه علم و كلام الهي، تكلّم حقيقي بر علم اجمالي ذاتي، منطبق و قديم خواهد شد. مطابق توجيه دوم، تكلّم نوعي انتقال آگاهي و بالعكس علم هم نوعي تكلّم است، لذا اين نظريه از اتّحاد علم و كلام و يكساني اوصاف آنها دفاع مي‌كند. توجيه سوم تكلم حقيقي را قدرت القاي ذات واجب تفسير ميكند و با استفاده از اين ارتباط و نظر به قدمت قدرت، تكلم را نيز قديم مي‌داند.