اضطراب فراگير و اضطراب اجتماعي در نوجواني: تمايزاتي برمبناي ميزان تكانش‌گري، درك كنترل‌‌پذيري و جايگزين‌هاي شناختي

اختلالات اضطرابي، معمول‌ترين طبقه از اختلالات رواني‌اند. پژوهش حاضر با هدف مقايسۀ تكانش‌گري، درك كنترل‌پذيري و درك و توليد جايگزين‌هاي شناختي در نوجوانان داراي اضطراب فراگير و اضطراب اجتماعي انجام شده است. اين پژوهش مطالعه‌اي با طرح پژوهشي علّي‌ـ‌مقايسه‌اي است. جامعۀ آماري پژوهش شامل دانش‌آموزان متوسطۀ اول شهرستان خرم‌آباد است. نمونۀ بررسي‌شده ازطريق نمونه‌گيري دردَسترس انتخاب شد و مقياس‌هاي تكانش‌گري، انعطاف‌پذيري شناختي، اضطراب فراگير و اضطراب اجتماعي دربارۀ آنها اجرا شد. سپس برمبناي نمرات برش مقياس‌هاي اضطراب فراگير و اضطراب اجتماعي، دو گروه داراي اضطراب فراگير و اضطراب اجتماعي انتخاب شدند و ازلحاظِ تكانش‌گري، درك كنترل‌پذيري و درك و توليد جايگزين‌هاي شناختي مقايسه شدند. تحليل واريانس چندمتغيره (مانووا) تفاوت معناداري را در تركيب خطي متغيرهاي وابستۀ اين دو گروه اضطرابي نشان داد. آزمون‌هاي تك‌متغيري تحليل واريانس نيز نشان داد نوجوانانِ داراي اضطراب اجتماعي، نسبت به نوجوانانِ داراي اضطراب فراگير، توانايي بيشتري در درك و توليد جايگزين‌هاي شناختي نشان دادند (افراد داراي اضطراب فراگير مشكلات بيشتري در اين مؤلفه داشتند). اين تفاوت در دختران و نه پسران دو گروه اضطرابي وجود داشت. در تكانش‌گري و درك كنترل‌پذيري تفاوت معناداري بين گروه‌ها وجود نداشت؛ درنتيجه، نوجوانان داراي اضطراب فراگير و اضطراب اجتماعي، به‌ويژه دختران، در انعطاف‌پذيري شناختي (درك و توليد جايگزين‌هاي شناختي) متفاوت‌اند؛ بنابراين، لازم است تشخيص و ارزيابي و نيز برنامه‌هاي درماني آنها باتوجه‌به اين تفاوت‌ها انجام شود.