واكاوي نفس قدسي از نگاه ملاصدرا و قاضي سعيد قمي

An Analysis of Sacred Soul from View Point of Mulla Sadra and Qazi Saeed Qomi

«نفس قدسي» اصطلاحي است كه از سوي فلاسفه غالباً براي نام بردن از نفسي كه شديد‌الحدس است، استفاده مي‌شود. ملاصدرا و قاضي سعيد هر دو معتقد به پيوند ميان اين نفس با نفس نبي هستند، همين امر موجب ضرورت شناخت ويژگي‌هاي آن مي‌‌‌‌شود. در اين نوشتار كه با مراجعۀ مستقيم به آثار آن‌ها صورت گرفته است. در گام اول ويژگي‌هاي نفس قدسي را تبيين كرده و سپس با بررسي نسبت نفس قدسي و نفس نبوي، مسألۀ امكان دستيابي ساير انسان‌ها به مرتبۀ نفس قدسي مورد ارزيابي قرار گرفته است. در حقيقت بايد گفت اختلاف مباني هستي‌شناسانه و انسان‌شناسانۀ ملاصدرا و قاضي سعيد موجب اختلاف آراي اين دو انديشمند شده است. صدرالمتألهين بر مبناي اصالت‌ وجود و تشكيك وجود، حركت جوهري و اتحاد عاقل و معقول، مراتب تشكيكي را براي نفس قدسي از صاحب حدس تا نفس نبي قائل است، ليكن قاضي سعيد كه اين مباني را نپذيرفته است، مصاديق نفس قدسي را منحصر در نفس ناطقه ملكوتي و نفس كلي مي‌داند. با وجود اين تفاوت نظر ظاهري، نسبت نفس قدسي با نفس نبي و ساير نفوس انساني در انديشۀ اين دو فيلسوف بزرگ، بسيار به هم نزديك است تا حدي كه نمي‌توان اختلاف آراي آن‌ها را در حد اشتراك لفظي نفس قدسي در سيستم فلسفي ايشان دانست.

The "Sacred Soul" is a term used by philosophers to often name a person who is severely alike. Mulla Sadra and Qazi Saeed both believe in the connection between this soul and the soul of the Prophet, which necessitates the recognition of its characteristics. In this paper, by direct reference to their works, in the first step, the features of the sacred soul are explained and then, by examining the relation of the holy soul and Prophetic soul, the question of the possibility of access of other human beings to the standard of the soul is evaluated. It must be said that the difference between the ontological and anthropological grounds of Mulla Sadra and Qazi Saeed has led to a difference of opinion between the two thinkers. According to the omnipotence of the existence and the formation of existence, the essential movement and the unio‎n of the intelligent and the intelligible ranks the arrogance for a sacred soul from the man that can Conjecture to the soul of the Prophet, but Qazi Saeed who did not accept these bases, reveals the instances of a sacred soul in the universal soul and the soul. Despite this difference in appearance, the relationship of the soul with the soul of the Prophet and other human populations in the thoughts of these two great philosophers is very close, to the extent that their difference of opinion cannot be regarded as a literal contribution of a sacred soul in their philosophical system.