تجزيه ‌و تحليل شاخص‌هاي انرژي و اثرات زيست‌محيطي توليد گرمك ديم با رويكرد ارزيابي چرخه زندگي (مطالعه موردي: ايلام)

هدف از اين مطالعه، ارزيابي نظام توليد گرمك ديم از نظر شاخص‌هاي انرژي و آلاينده‌هاي زيست‌محيطي با رويكرد ارزيابي چرخه زندگي بود. داده‌هاي مورد نياز براي اين مطالعه از طريق تكميل پرسشنامه و مصاحبه‌ي حضوري با 64 توليدكننده‌ي محصول گرمك ديم در شهرستان ايوان غرب واقع در استان ايلام به‌دست آمد. نتايج نشان داد كل انرژي ورودي و خروجي در توليد گرمك ديم به‌ترتيب برابر با 39021.59 و 39190.43 مگاژول بر هكتار بوده و سوخت ديزل، ماشين‌هاي كشاورزي و كود نيتروژن به‌ترتيب با سهم 51، 24 و 14 درصد، پرمصرف‌ترين نهاده‌هاي انرژي بودند. سهم انرژي مستقيم، غيرمستقيم، تجديدپذير و تجديدناپذير به‌ترتيب برابر با 57%، 43%، 7% و 93% درصد بود. شاخص كارايي انرژي و افزوده خالص انرژي در اين مطالعه به‌ترتيب مقدار 1.004 و 84/ 168 مگاژول بر هكتار به‌دست آمد. همچنين نتايج حاصل از اثرات زيست‌محيطي كه در گروه‌هاي اثر (تخليه مواد غير آلي، اسيدي شدن، اختناق درياچه‌اي، پتانسيل گرمايش جهاني، نقصان لايه‌ي ازن، مسموميت انسان‌ها، مسموميت آب‌هاي سطحي، مسموميت آب‌هاي آزاد، مسموميت خاك و اكسيداسيون فتوشيميايي) نشان داد كه سوخت ديزل، كود نيتروژن و ماشين‌هاي كشاورزي بيشترين تأثير را از بين نهاده‌هاي ورودي داشته‌اند. از بين گروه‌هاي اثر، مسموميت آب‌هاي آزاد بيشترين بار زيست‌محيطي را در توليد محصول مورد مطالعه دارد. نتايج شاخص بوم شناخت (EcoX) گرمك ديم توليد شده برابر با 0.23 EcoX به ازاي يك تن گرمك توليدي محاسبه گرديد. مديريت صحيح استفاده از ماشين‌هاي كشاورزي، تجهيز مزارع با ماشين‌هاي مناسب و جديد و عدم استفاده از تراكتور و ادوات فرسوده مي‌تواند انرژي مصرفي و آلاينده‌هاي زيست‌محيطي ناشي از توليد را به حداقل برساند. استفاده‌ي كمتر از كودهاي شيميايي (به‌خصوص نيتروژن) و جايگزيني آن با كودهاي اكولوژيك نيز مي‌تواند در اين امر تأثيرگذار باشد.