مطالعۀ ساختار جمجمه در بزمجۀ بياباني Varanus griseus (Daudin, 1803) (Sauria: Varanidae)

A Study of Skull Structure in the Desert Monitor, Varanus Griseus (Daudin, 1803) (Sauria: Varanidae)

سوسماران مانيتور (بزمجه‌‌ها) از خانوادۀ وارانيده، گروهي اجدادي از خزندگان آنگويمورف و در كنار كروكوديل‌‌ها و پيتون‌‌ها، بزرگ‌‌ترين شكارچيان خونسرد زنده در جهان هستند. مانيتور‌‌ها ساكن آفريقا، خاورميانه، جنوب و جنوب شرقي آسيا، مجمع‌‌الجزاير اندونزي و استراليا هستند. جنس Varanus (بزمجه) در ايران داراي سه گونه است. گونه‌‌هاي مطالعه‌‌شده در اين پژوهش، شامل دو گونۀ Varanus griseusو Varanus nesteroviمي‌‌شود. در اين مطالعه از نمونه‌‌هاي نگهداري‌‌شده در آزمايشگاه دانشگاه رازي كرمانشاه و يك نمونۀ جسد پيداشدهVaranus griseus استفاده شد. براي بررسي جمجمه، از دو روش استفاده شده است: 1. خارج‌‌كردن اجزاي اسكلتي و عكس‌‌برداري از آنها؛ 2. استفاده از روش CT-scan. جمجمۀ Varanus از 38 قطعه استخوان سازندۀ جعبۀ مغزي و 12 قطعه استخوان متصل به هم در آروارۀ پايين تشكيل شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد تفاوت شاخصي بين استخوان‌‌هاي جمجمۀ دو گونۀ Varanus griseus وVaranus nesterovi به‌‌جز شكل انتهايي استخوان بيني وجود ندارد. ويژگي استخوان‌‌هاي جمجمه كه در برخي از سوسماران ويژگي جداكنندۀ بين‌‌گونه‌‌اي است، دربارۀ گونه‌‌هاي ذكرشده تا حدود اندكي صادق است. شباهت در ساختار جمجمه، نشان‌‌دهندۀ خويشاوندي نزديك دو گونه و روش تغذيۀ مشابه آنها است.

The monitor lizards (the Varanidae Family) are an ancestral group of the Anguimorph reptiles. The monitor lizards, crocodiles, and pythons are the largest living ectothermic predators. The varanid lizards are distributed in Africa, South and Southeast Asia, the Indonesian archipelago, and Australia. The genus Varanus encompasses three species in Iran. The species studied in this survey include Varanus griseus and Varanus nesterovi. In the present study, samples kept in the laboratory of Razi University of Kermanshah and a body of Varanus griseus were used. To study the skeleton, two methods of a) removing the skeletal components and photographing them, and b) using the CT-scan method were used. The Varanus skull contained 39 components of braincase as well as 12 elements of the lower jaw and hyoid apparatus. The comparison of the skulls showed that the skull of Varanus griseus and Varanus nesterovi had no significant difference except in the form of the nasal bones. The characteristic of the skull in some lizards is an important diagnostic key among various species including Varanus griseus and Varanus V. nesterovi. The similarity in skull structure in the two studied species is probably the result of their close relationship as well as the very similar method of nutrition.