پديد آورندگان :
اعظمي، هادي دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد، ايران , حيدري تاشه كبود، اكبر دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد، ايران , رستمي، حسين دانشگاه شهيد بهشتي، تهران، ايران
كليدواژه :
آينده‌پژوهي فضايي , پدافند غيرعامل , پدافند غيرعامل , زيرساخت منطقه‌اي , آمايش دفاعي , خراسان رضوي
چكيده فارسي :
امروزه شناخت وضع موجود و چشم اندازسازي وضع مطلوب در ارتباط با تحليل فضايي زيرساخت ها در پرتو ملاحظات امنيتي و دفاعي و با بهره گيري از رويكردهايي همچون مطالعات آينده نگرانه و به كارگيري توأمان آن با سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS)، از اهميتي اساسي در حوزۀ تصميم سازي و برنامه ريزي هاي متناسب با آن در مطالعات آمايش دفاعي برخوردار مي باشد. از اينرو، هدف پژوهش حاضر، تحليل پيشران هاي موثر بر توزيع فضايي زيرساخت هاي استان خراسانرضوي با رويكرد پدافند غيرعامل و استفاده از مطالعات آينده پژوهي مي باشد كه براي نيل بهاين مقصود از روش تحقيق توصيفي- تحليلي، مطالعات كتابخانهاي- اسنادي و پيمايش هاي آماري در چارچوب تحليل هاي مدلي، نرم افزاري (ميكمك و سناريوويزارد) و سيستمي(GIS) استفاده گرديد. جامعۀ آماري تحقيق در دو مقياس انساني و فضايي تعريف گرديد. در بُعد فضايي، كل فضاي جغرافيايي استان خراسانرضوي و در مقياس انساني، با استفاده از الگوي غيرتصادفي هدفمند، 40 نفر از كارشناسان (15 نفر) و نخبگان (25 نفر) مطرح در حوزۀ پژوهش حاضر كه از دانش علمي و اجرائي لازم برخوردار بودند، بهعنوان نمونۀ مطالعاتي، انتخاب شدند. نتايج نشان داد كه با توجه بهمجموع شاخص هاي تحقيق، پهنه هاي آسيب پذير استان خراسانرضوي در پنج حوزه بهصورت پهنه هايي با آسيب پذيري خيلي زياد (7.33 درصد)، زياد (16.52 درصد)، متوسط (29.78 درصد)، كم (16.94 درصد) و خيليكم (29.4 درصد)، قابل‌تفكيك است. همچنين، بهاعتبار نتايج به‌دست‌آمده، الگوهاي تراكم و پراكندگي زيرساخت هاي محدودۀ موردمطالعه بهترتيب متمركز و خوشه اي و بهصورت خودهمبستۀ تصادفي بوده است. در اين بين، عواملي همچون ضوابط قانوني- سياستگزاري و زيرساختي- نهادي، بهعنوان پيشران هاي كليدي اثرگذار بر توزيع فضايي زيرساخت هاي استان شناسايي شدند و متناسب با آن، الگوهاي آتي قابلتحقق در سه گروه سناريوهايي با مطلوبيت بالا (وضعيت سبز)، قابلقبول (وضعيت زرد) و بحران (وضعيت قرمز)، ارائه شدند. در نهايت نيز پيشنهادهايي جهت افزايش مطلوبيت زيرساخت هاي استان خراسانرضوي ارائه گرديد.
چكيده لاتين :
Today, the spatial analysis of infrastructure in the light of security and defense considerations and using approaches such as futuristic studies and the Geographic Information System (GIS), has fundamental importance in the field of decision-making, appropriate planning in defense planning studies, recognizing the current situation and creating a favorable situation. Therefore, the aim of this study is to identify the effective drivers of spatial distribution of infrastructure in Khorasan Razavi province with emphasis in passive defense approach and the use of Spatial Futurology studies in the context of GIS. Descriptive-analytical, library-documentary studies and statistical surveys were used in the framework of model and software analysis (Mikmak and Scenario Wizard). The results showed that according to the total research indicators, vulnerable zones in Khorasan Razavi province are distinguishable in five areas in the form of zones with very high vulnerability (7.33%), high (16.52%), moderate (29.78), low (16.94%), and very low (29.4%). Also, according to the obtained results, the density and dispersion patterns of the infrastructures of the studied area have been concentrated and clustered and randomly correlated, respectively. Meanwhile, factors such as legal criteria-policy-making, infrastructure-institutional factors, etc., were identified as key drivers of the spatial distribution of the province's infrastructure, and accordingly, future models can be achieved in three groups of scenarios with desirability. High (green status), acceptable (yellow status) and crisis (red status) were presented. Finally, suggestions were made to increase the infrastructure of Khorasan Razavi province.
