مقايسه‌ خصوصيات رشدي، ميزان اسانس، فنل كل و قابليت آنتي‌اكسيداني جمعيت‌هاي مختلف سه گونه گل‌راعي (Hypericum scabrum L.، H. asperulum. Jaub. & Spach و H. ermiculare) جمع‌آوري شده از استان كردستان

Comparison of growth properties, essential oil content, total phenol, and antioxidant potential of different populations of three Hypericum species (H. scabrum L., H. asperulum Jaub. & Spach. and H. vermiculare)

گل‌راعي (Hypericum sp .) يكي از پركاربردترين گياهان دارويي جهان است. ويژگي‌هاي رشدي و فيتوشيميايي گياه تحت ‌تأثير دو عامل ژنتيك و محيط است، ازاين‌رو در اين پژوهش خصوصيات رشدي، ميزان اسانس، فنل كل و قابليت آنتي‌اكسيداني جمعيت‌هاي مختلف سه گونه گل‌راعي (H. scabrum L.، H. asperulum Jaub. & Spachو H. vermiculare) ارزيابي گرديد. نتايج نشان داد كه تنها صفت ارتفاع ساقه گل‌دهنده تحت ‌تأثير نوع گونه قرار گرفت و ساير صفات اندازه‌گيري شده تحت‌ تأثير نوع گونه و جمعيت قرار نگرفتند. ولي اثر متقابل گونه و جمعيت بر تمام صفات معني‌دار بود. به‌طوري كه بيشترين طول ساقه گل‌دهنده (77.7 سانتي‌متر)، وزن گل و برگ (42.4 گرم)، وزن ساقه (30.9 گرم)، وزن بوته (65.6 گرم)، ميزان اسانس (0.43%)، فنل كل (204.9 ميلي‌گرم گاليك اسيد در گرم عصاره خشك) و قابليت آنتي‌اكسيداني (52.7 ميكروگرم عصاره خشك در ميلي‌ليتر) به‌ترتيب متعلق به جمعيت‌هاي شماره 5 گونه H. asperulum، 3 گونه H. scabrum، 4 گونه H. asperulum، 4 گونه H. asperulum، 4 گونه H. scabrum، 6 گونه H. vermiculare و 5 گونه H. asperulumبود. همبستگي مثبت و معني‌داري بين وزن ساقه، وزن گل و برگ و وزن بوته با ميانگين بارندگي ساليانه رويشگاه، بين درصد اسانس با فسفر خاك و ميانگين دماي ساليانه رويشگاه و بين هدايت الكتريكي خاك رويشگاه با قابليت آنتي‌اكسيداني عصاره و نيز همبستگي منفي بين درصد اسانس با ماده آلي خاك رويشگاه مشاهده گرديد. صفات وزن ساقه، وزن گل و برگ و وزن بوته بيشترين واريانس را بين جمعيت‌هاي متعلق به يك گونه داشتند، ازاين‌رو صفات مطلوبي براي تفكيك جمعيت‌ها شناخته شدند. به‌طور كلي نمي‌توان يكي از جمعيت‌ها را نسبت به بقيه برتر دانست، زيرا با توجه به نوع صفت، جمعيت برتر متفاوت بود. بنابراين براي دستيابي به جمعيت برتر بايد تمام جمعيت‌هاي سه گونه مذكور در شرايط يكسان كشت شده و با هم مقايسه شوند.

Hypericum sp. is one of the most widely used medicinal plants in the world. Both genetic and environmental factors influence the growth and phytochemical properties of the plant. Therefore, in this study, growth characteristics, essential oil content, total phenol and antioxidant potential were evaluated in different populations of three Hypericum species (H. scabrum (HS), H. asperulum (HA) and H. vermiculare (HV)). The results indicated that only flowering stem height was affected by species and other measured traits were not affected by species and population. But the interaction between species and population was significant on all measured traits. So that the highest flowering stem length (77.7 cm), flower and leaf weight (42.4 g), stem weight (30.9 g), plant weight (65.6 g), essential oil content (0.43%), total phenol (204.9 mg gallic acid.g-1 dry extract) and antioxidant potential (52.7 µg dry extract.ml-1) belonged to populations No.5 in HA, No.3 in HS, No.4 in HA, No.4 in HA, No.4 in HS, No.6 in HV, and No.5 in HA, respectively. A positive and significant correlation was observed between stem weight, flower and leaf weight and plant weight with mean annual rainfall of the habitat, between essential oil percentage with soil phosphorus and mean annual temperature of the habitat, and between the electrical conductivity of the habitat soil with the antioxidant potential of the extract. There was also a negative correlation between essential oil percentage and soil organic matter of the habitat. Stem weight, flower and leaf weight, and plant weight had the highest variance among populations belonging to the same species and, therefore, were identified as desirable traits for separation of populations. Generally, one population cannot be considered superior to the others because the superior population was different depending on the trait. Therefore, to achieve a superior population, all populations of the three species must be cultivated and compared under the same conditions.