ارزيابي تركيب‌هاي فنوليك و فعاليت آنتي‌اكسيداني در برگ گونه‌هاي مختلف گل‌ ماهور (Verbascum L.) در استان آذربايجان‌غربي

Evaluation of phenolic compounds and antioxidant activity in leaves of different different Verbascum L. species in West Azerbaijan province

گل ‌ماهور يا خرگوشك (Verbascum L.) گياهي علفي، دوساله، دارويي و متعلق به تيره گل‌ميمون (Scrophulariaceae) مي‌باشد. از گل‌هاي اين گياه براي درمان ناراحتي‌هاي دستگاه تنفس استفاده مي‌شود. در اين تحقيق تنوع ژنتيكي گونه‌هاي مختلف گل ‌ماهور جمع‌آوري‌شده از مناطق مختلف استان آذربايجان‌غربي براساس برخي نشانگرهاي فيتوشيميايي در راستاي اهلي‌سازي اين گياه ارزشمند مورد بررسي قرار گرفت. تنوع فيتوشيميايي گونه‌هاي مختلف گل ماهور براساس محتواي كاروتنوئيد، بتا‌كاروتن، مقدار فنل كل، فلاونوئيد كل، فعاليت آنتي‌اكسيداني (روش FRAP و DPPH) و تركيب‌هاي فنلي (گاليك اسيد، كافئيك اسيد، كلروژنيك اسيد، روتين، كوماريك اسيد، كوئرسيتين، سيناميك اسيد و آپي‌ژنين) به روش HPLC در اندام برگ ارزيابي گرديد. نتايج نشان داد كه نوع گونه تأثير معني‌داري در سطح احتمال 1% بر ميزان كاروتنوئيد، بتا‌كاروتن، فنل، فلاونوئيد كل، فعاليت آنتي‌اكسيداني و تركيب‌هاي فنلي داشته است. بيشترين ميزان كاروتنوئيد كل (mg/g DW 76.27)، بتا‌كاروتن (mg/100 g DW 88/5)، فنل كل (mg GAE/g DW 32.83)، فلاونوئيد كل (mg QE/g DW 7.13) و فعاليت آنتي‌اكسيداني به روش DPPH (µg AA/mL 34.66) در برگ‌هاي گونه V. sinuatum C. Kochمشاهده شد. نتايج نشان داد كه برگ‌هاي گونه V. erianthum Benth. بيشترين ميزان تركيب‌هاي كلروژنيك اسيد، كوئرسيتين، سيناميك اسيد و آپي‌ژنين را دارد، در حالي‌كه بيشترين مقدار گاليك اسيد و كافئيك اسيد در V. saccatum مشاهده شد. درمجموع يافته‌هاي اين تحقيق نشان داد كه تنوع وسيعي از گونه‌هاي گل ماهور در استان آذربايجان‌غربي وجود دارد. گونه‌هاي V. erianthum و V. saccatum داراي خصوصيات فيتوشيميايي منحصر به‌فردي بودند كه مي‌توان از آنها براي طراحي برنامه‌هاي اصلاحي و نيز بهره‌برداري در صنايع داروسازي استفاده نمود.

Mullein (Verbascum L.) is a biennial herbaceous medicinal plant belonging to the Scrophulariaceae family. The flowers of this plant are used to treat respiratory disorders. In this study, the genetic diversity of different mullein species from different regions of West Azerbaijan province was investigated based on some phytochemical markers to domesticate this valuable plant. Phytochemical diversity among different species of mullein was evaluated based on the content of carotenoid, beta-carotene, total phenol, total flavonoid, and antioxidant activity (by FRAP and DPPH methods), and identification of phenolic compounds (gallic acid, caffeic acid, chlorogenic acid, rutin, coumaric acid, quercetin, cinnamic acid, and apigenin) by HPLC in leaf. The results showed that all phytochemical characteristics studied were significantly different among species (P<0.01). The highest content of carotenoid (76.27 mg g-1 DW), beta-carotene (5.88 mg 100g-1 DW), total phenol (32.83 mg GAE g-1 DW), total flavonoid (7.13 mg QE g-1 DW) and antioxidant activity by DPPH method (34.66 µg AA mL-1) was observed in V. sinuatum. The results showed that V. erianthum leaves had the highest content of chlorogenic acid, quercetin, cinnamic acid, and apigenin, while the highest content of gallic acid and caffeic acid was observed in V. saccatum. In general, the findings of this research showed that there was a wide variation of mullein species in West Azerbaijan province. Species V. erianthum and V. saccatum had unique phytochemical properties that can be used to design breeding programs and use them in the pharmaceutical industry.