بررسي اثر تنش ناشي از شوري بر تكوين اندام‌هاي رويشي در گياه ليف (Luffa cylindrica L.)

The Study of salinity (NaCl) stress on ontogeny of vegetative organs in Luffa cylindrica L

گياه ليف (Luffa ) گياهي علفي، يك ساله با ارزش اقتصادي و دارويي بالا متعلق به تيره كدوئيان است. با توجه به معضل شوري در كشور، در اين پژوهش تاثير تنش شوري بر تكوين اندام رويشي گياه ليف مورد بررسي قرار گرفت. بذور تهيه شده در گلدان (شاهد و 3 تيمار هر كدام با چهار تكرار) كشت شدند و دو هفته قبل از گلدهي تحت تيمارهاي 15، 30 و 45 ميلي مولار كلرور سديم با شرايط آبياري قطره اي قرار گرفتند. به منظور بررسي تكوين اندام‌هاي رويشي، ريشه، ساقه، برگ، دمبرگ در فيكساتور گليسرالدئيد تثبيت و از روش‌هاي رايج بافت شناسي براي تهيه برش‌ها استفاده شد. مريستم رويشي، در مراحل مختلف برداشت، در FAA 70 تثبيت و در الكل70 % نگهداري و با ميكروتوم برش گيري شد. رنگ آميزي با PAS و هماتوكسيلين انجام گرفت. نتايج نشان داد افزايش تنش شوري موجب كاهش ارتفاع ، فاصله ميان گره و اندازه كلي گياه شد. با افزايش غلظت نمك وسعت ناحيه پارانشيم پوست كاهش، قطر و تعداد عناصر متاگزايلمي در ريشه افزايش يافت. ساقه با افزايش غلظت نمك زودتر به مرحله ساختمان پسين وارد شد و تعداد لايه‌هاي سلولي و فعاليت لايه زاينده افزايش يافت. در برگ در تيمارهاي مختلف نمك افزايش تعداد لايه‌هاي پارانشيم نردباني، كاهش فضاي بين سلولي، كوچك تر شدن بافت مزوفيل برگ، افزايش تعداد و طول كرك مشاهده شد. در راس رويشي ساقه‌هاي تحت تيمار، تغيير شكل مريستم از شكل رويشي به مرحله‌اي شبيه مريستم زايشي با رنگ پذيري همگن مشاهده شد كه نشانه پيري زودرس گياه است.

Luffa cylindrica L. (Cucurbitaceae family) is an herbal plant with high medicinal and economical usage. Due to the salinity problem in soils of the country, the effect of salinity stress on the development of vegetative organs of luffa was investigated. Seeds were planted in pots (control and 3 treatments with four replications) and treated with 15, 30 and 45 mM NaCl under drip irrigation two weeks before flowering. The root, stem, leaf and petiole of plants were fixed in Glyceraldehide fixator solution. The common methods of cell – histology was used for preparing of section. Vegetative meristem was removed in different stages, fixed in FAA70% and maintained in ethanol70%. The microtome was used for vegetative meristem sections and staining was carried out with PAS (Periodic Acid Schiff) and Hematoxyline. The results showed increasing salinity decreased the height, internode distance and overall size of plant. Increasing salt concentration causes the growth in the thickness of methaxylem elements at the root, leads the stem to go to subsequent structure earlier than normal process, have the cell layers increase in number, and increase the activity of the generative layers. In leaves, findings also showed that different salt concentration lead to increasing of ladder parenchyma layers, number and length of trichomes. Under the treatment meristem vegetative tip of the stem was layered. At the higher concentration vegetative tip became wide and got homogeneous pigment similar to what is seen in generative meristem. This phenomenon can be the sign of premature aging of the plant.