مطالعه فراتحليلي تاثير تنش خشكي بر عملكرد و اجزاي عملكرد پنبه در ايران

Meta-Analytical Study of the Effect of Drought Stress on Cotton’s Performance and its Components in Iran

پژوهش‌هاي مربوط به ارزيابي تاثير نهاده‌ها روي پنبه در كشور سابقه‌اي طولاني دارد با اين حال، به دليل پراكندگي و تنوع موجود در نتايج آزمايشات مختلف دستيابي به نتيجه كلي دشوار مي‌باشد. در اين مطالعه جهت حل اين مشكل از رهيافت فراتحليل استفاده شده است تا از اين طريق بتوان با تلفيق و آناليز مجدد يافته‌هاي آزمايشات مستقل به نتيجه‌اي واحد دست يافت. براي اين منظور مقالات علمي پژوهشي منتشر شده توسط محققين از سال 1996 تا 2017 در داخل كشور در خصوص اثر تنش خشكي بر عملكرد، ارتفاع و تعداد غوزه در پنبه مورد بررسي قرار گرفت. اندازه اثر براي هر صفت اختلاف ميانگين تيمار تنش خشكي با شاهد مي‌باشد. بررسي نتايج نمودار اندازه اثر تنش خشكي و عملكرد نشان داد همه سطوح تنش نسبت به شاهد تفاوت ‌معني‌داري را نشان دادند (001/0>p). همچنين با بررسي نمودار اندازه اثر ارتفاع و تنش خشكي و تعداد غوزه و تنش خشكي مشخص شد تيمار شاهد در مقابل ميانگين كل، شاهد در مقابل 55-41 درصد ظرفيت زراعي و شاهد در مقابل 40-25درصد ظرفيت زراعي تفاوت معني‌داري نسبت به شاهد نشان دادند. نتايج نمودار انباشت تاثير تنش خشكي بر عملكرد، ارتفاع و تعداد غوزه در پنبه نشان داد اكثر مطالعات در سمت چپ نمودار قرار گرفته‌اند كه حاكي از تاثير منفي تنش خشكي بر صفات مربوطه مي‌باشد. همچنين، نتايج نمودار قيفي نشان داد مطالعاتي كه در زمينه پنبه و تنش خشكي در ايران انجام شده به دليل سوگيري و حجم كم نمونه مطالعاتي با دقت كافي نبوده است.

Researches related to the evaluation of the effect of the inputs dates back to long ago in Iran. However, due to the diversity and scattering of the various experimental results, it is difficult to reach to a general conclusion. The present study has made use of meta-analysis to overcome such a problem thereby to blend and reanalyze the findings of independent experiments for achieving a single result. To do so, the scientific-research articles published by the researchers from 1996 up to 2017 inside the country concerning the effect of drought stress on the performance, height and number of bolls in cotton were explored. The extend impact of an each trait is the mean difference of the drought stress results compared with control. The diagrammatic results of the drought stress and performance impact sizes showed that all of the stress levels make significant differences in contrast to the evidence treatment (p < 0.001). Moreover, it was made clear in a contrastive investigation of the diagrammatic results of the height and drought stress impact size and the number of the bolls and drought stress impact sizes that there is a significant difference between the evidence treatment and the total mean, the evidence treatment and 41%-55% of the cultivation capacity and the evidence treatment and 25%-40% of the cultivation capacity. The results of the cumulative diagram of the effect of drought stress on performance, height and number of bolls indicated that the majority of the studies fall on the left side of the diagram which is indicative of the adverse effect of the drought stress on the related traits. In addition, the results of the funnel