ارزيابي كاربرد ساليسليك اسيد و عصاره جلبك دريايي (Ascophyllum nodosum) بر برخي صفات فيزيولوژيكي لوبيا سفيد (Phaseolus lanatus L.) در شرايط تنش خشكي

Evaluating Application of Salicylic acid and Seaweed Extracts on some Physiological Traits of White Bean (Phaseolus lanatus L.) under Drought Stress Conditions

خشكي يكي از مهم­ترين عوامل محدودكننده‌ي رشد و عملكرد گياهان در بسياري از مناطق دنيا است. به منظور بررسي اثرات تنش خشكي و محلول‌پاشي عصاره جلبك دريايي و ساليسيليك ‌اسيد بر برخي صفات فتوسنتزي و فتوشيميايي گياه لوبيا سفيد، آزمايشي به­صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 96-1395 در دو منطقه‌ي اسلام آباد غرب و خرم‌آباد اجرا گرديد. كرت اصلي شامل اعمال سه سطح تنش خشكي ( 60، 90 و 120 ميلي‌متر تبخير از سطح تشتك تبخير كلاس A) بود و فاكتور فرعي اول شامل دو سطح محلول‌پاشي و عدم محلول‌پاشي ساليسيليك اسيد و فاكتور دوم محلول­پاشي كود جلبك دريايي در چهار سطح با غلظت‌هاي صفر ،50، 100 و 150 گرم در هكتار بود. طبق نتايج حاصل تنش خشكي سبب كاهش سرعت فتوسنتز و كاهش محتواي كلروفيل شد، محلول‌پاشي جلبك دريايي و ساليسيليك اسيد‌ سرعت فتوسنتز و محتواي كلروفيل را افزايش داد. تنش خشكي محتواي پرولين و نشت يوني را افزايش داد و سبب افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان از جمله كاتالاز، آسكوربات پراكسيداز و سوپراكسيد ديسموتاز شد. كاربرد ساليسيليك ‌اسيد ميزان فعاليت آنزيم‌هاي آنتي اكسيدان را افزايش داد. تنش خشكي همچنين، عملكرد دانه را كاهش داد. كمترين عملكرد دانه (1720كيلوگرم در هكتار) از تيمار 120 ميلي‌متر تنش خشكي و عدم مصرف كود جلبك دريايي و بيشترين عملكرد دانه از تيمار 60 ميلي‌متر (عدم تنش) و 150 گرم جلبك دريايي به­دست آمد. محلول‌پاشي ساليسيليك اسيد توانست عملكرد دانه را تا 4/5 درصد افزايش دهد. با توجه به نتايج اين بررسي، مصرف ساليسيليك اسيد و جلبك دريايي مي­تواند تا حدودي اثرات منفي ناشي از تنش خشكي را كاهش دهد.

Drought is one of the most important factors limiting the growth and yield of plants in many parts of the world. In order to investigate the effects of drought stress and seaweed extract and salicylic acid on some photosynthetic and photochemical traits of white bean plant, a split-factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in 2016-2017 growing season. The experiment was performed in both Islamabad and Khorramabad regions. Main factor consisted of three levels of irrigation (equivalent of 60 mm: Normal, 90 mm and 120 mm of accumulated evapotranspiration from evaporation class A pan. Sub factor consisted of 8 different levels of salicylic acidapplication (0.5 molar), no application of salicylic acid, 4 levels of seaweed extracts (0, 50, 100 and 150 gram) per plot. Results of this study showed that drought stress decreased photosynthesis rate and chlorophyll content, but the salicylic acid increased both the photosynthesis rate and chlorophyll content. Drought stress also increased proline content, ion leakage from the membrane and antioxidant enzymes activities such as catalase, ascorbate peroxidase and superoxide dismutase, while it reduced the grain yield. Application of salicylic acid increased the activity of antioxidant enzymes, but the response to salicylic acid was not similar in various levels of seaweed. The lowest grain yield was obtained from 120 mm evaporation pan (drought stress treatment) and no application of seaweed, and the highest grain yield was obtained from 60 mm evaporation pan (drought stress level) and 150 g seaweed treatments. Application of seaweed enhanced the grain yield production. Application of salicylic acid also increased grain yield up to 4.5%. According to the results of this study, it seems that salicylic acid and seaweed could reduce some negative effects of drought stress.