اثرات مستقيم و غيرمستقيم مهاجرت نخبگان بر صادرات محصولات با فناوري بالا در كشورهاي منتخب منطقه منا (با رويكرد معادلات همزمان)

امروزه دست‌يابي به سهم قابل توجهي از بازارهاي منسجم جهاني، افزايش حجم مبادلات بين‌المللي و سبقت از رقبا در گرو توليد و صادرات محصولات با كيفيت، متنوع و داراي فناوري برتر است. سرمايه انساني نخبه، متخصص و كارآمد ازجمله متغيرهاي كليدي در تعيين قدرت رقابت پذيري محصولات صادراتي كشورها است به همين دليل در دهه‌هاي اخير بخش قابل توجهي از منابع و امكانات كشورهاي در حال توسعه صرف آموزش نيروي انساني شده است، اما زماني كه اين كشورها نيازمند بهره‌برداري از اين نيروهاي ماهر هستند با پديده مهاجرت نخبگان مواجه مي‌شوند. به اين‌ترتيب كشورهاي درحال‌گذار با شكاف عميق فناوري با كشورهاي توسعه‌يافته و خلأ جدي سهم محصولات مبتني بر فناوري برتر از صادرات كل و در نهايت كندي فرآيند توسعه‌يافتگي روبه‌رو خواهند شد. ، لذا پژوهش حاضر به بررسي اثرات مستقيم و غيرمستقيم مهاجرت نخبگان بر صادرات محصولات با فناوري بالا در كشورهاي منتخب منطقه منا طي دوره 20152005 با رهيافت پانل ديتا و روش تخميني معادلات همزمان مي‌پردازد. يافته هاي حاصل از برآورد معادله عمومي صادرات محصولات با فناوري بالا در كشورهاي منتخب بيان‌ مي‌دارد تأثير مهاجرت نخبگان بر صادرات محصولات با فناوري بالا منفي و معنادار است. همچنين كارآفريني، سهم فناوري اطلاعات و ارتباطات از GDP و شاخص پيچيدگي اقتصادي داراي ضريب مثبت و معنادار هستند. شايان ذكر است، اثر غيرمستقيم مهاجرت نخبگان بر صادرات با فناوري بالا نيز منفي و معني‌دار است.