تحليل رفتار نامتقارن كشورهاي منتخب اوپك در شرايط نرمال و آشفتگي در بازار جهاني نفت

رفتار صادركنندگان عمده نفت اوپك كه مازاد ظرفيت دارند، يعني عربستان، قطر، كويت و امارات، همواره يكي از مسائل مهم پيش روي نه‌تنها ايران، بلكه ساير كشورهاي صادركننده و مصرف‌كننده نفت بوده است. اضافه ظرفيت در توليد نفت اين امكان را براي اين كشورها فراهم مي‌كند كه در دوران نرمال (ثبات در عرضه نفت) و آشفتگي (قطع ناگهاني عرضه يكي از اعضاء) در بازار نفت رفتاري متفاوت از ساير اعضاء اوپك مثل ايران از خود نشان دهند. در اين مقاله، رفتار صادرات كشورهاي هسته اوپك با استفاده از داده‌هاي فصلي 2000 تا 2018 بررسي‌شده است. بدين منظور با تعديل مدل خطي گريفين و استفاده از روش خود رگرسيون با وقفه‌هاي توزيعي (ARDL) رفتار صادراتي كشورهاي هسته اوپك در دوران نرمال و آشفتگي موردبررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه صادرات قطر در دوران نرمال همسو با صادرات باقي اعضاي اوپك تغيير مي‌كند يعني با افزايش (كاهش) تقاضا براي نفت،صادرات نفت قطر همگام با صادرات باقي اعضاء افزايش(كاهش) مي‌يابد. اين در حالي است كه در دوران آشفتگي (جنگ خليج‌فارس در سال 2003، جنگ داخلي ليبي در سال 2011 و تحريم‌هاي نفتي ايران از سوي ايالات‌متحده آمريكا و...) كه عرضه كاهش داشته، با تغيير صادرات باقي اوپك، صادرات قطر در خلاف جهت باقي اوپك تغيير نمود. همچنين نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه رفتار كويت و امارات در دوران آشفتگي متفاوت از رفتار قطر است. درواقع صادرات كويت و امارات هم در دوران نرمال و هم در دوران آشفتگي همسو با صادرات باقي اعضاي اوپك تغيير مي‌كند.