بررسي روابط ميان ويژگي‌هاي شخصيتي، بنيان‌هاي اخلاقي، و اخلاق كاري در دانشجويان ايراني و كانادايي

Investigating the relations among personality characteristics, moral foundations, and work ethics in Iranian and Canadian students

شخصيت از متغيرهاي تعيين‌كننده در قضاوت، هيجان، و رفتار اخلاقي است. فارغ از اينكه كدام سازة شخصيتي بر چه متغير اخلاقي تأثير دارد، پرسش مهم آن است كه اين روابط در گسترة فرهنگ‌ها چه شباهت‌ها و تفاوت‌هايي دارند. پژوهش حاضر به بررسي روابط ميان بنيان‌هاي اخلاقي، اخلاق كاري، عامل‌هاي معمول شخصيت، رگه‌هاي تاريك شخصيت، بدبينيِ اجتماعي، و بي‌هنجاري در دو نمونة ايراني و كانادايي مي‌پردازد. با اينكه هم‌بسته‌هاي شخصيتيِ بنيان‌هاي اخلاقي در دو بافت متفاوت بودند، در هر دو بافت، شخصيت بهتر از بنيان‌هاي اخلاقي توانست اخلاق كاري را پيش‌بيني كند. يافته‌ها در بافت ايراني نشان داد كه اخلاق كاري با نمره‌‌هاي پايين در بي‌هنجاري و ماكياول‌گرايي و با نمره‌هاي بالا در صداقت ـ فروتني هم‌بسته بود. همچنين، اخلاق كاري در بافت كانادايي با نمره‌‌هاي پايين در جامعه‌ستيزي و با نمره‌هاي بالا در صداقت ـ فروتني، برون‌گرايي و وظيفه‌شناسي هم‌بسته بود. كنترل كردن تجربة كاري، تغييري در اين روابط ايجاد نكرد. يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين بود كه رابطة اخلاق كاري با شخصيت فرهنگ بسته است. در جوامع جمع‌گراتري مانند ايران تصميم‌ها و رفتارهاي اخلاقي بيشتر متأثر از عامل‌هاي شخصيتيِ مرتبط با نوع‌دوستيِ متقابل و ارزش‌هاي جمع‌گرايانه‌اي چون رعايت انصاف در تعامل با ديگران‌اند. حال آنكه تصميم‌ها و رفتارهاي اخلاقي در جوامع فردگراتري چون امريكاي شمالي علاوه بر نوع‌دوستي متقابل، متأثر از عامل‌هاي شخصيتيِ مرتبط با تلاش‌هاي تكليف ـ محور و ارزش‌هاي فردگرايانه‌اي چون نظم، سازمان‌يافتگي، كمال‌گرايي، و پشتكار هستند. اين پژوهش، با برجسته كردن نقش فرهنگ در روابط ميان متغيرها، توجه به تعامل فرهنگ و اخلاق را براي داشتن تصويري درست‌تر از بُعد اخلاقيِ تجربة بشري لازم مي‌شمارد.

Personality is a determining factor in moral judgment, emotions, and behaviors. Regardless of what construct of personality affects what ethical variables, an important question is what similarities and differences are among these relationships across cultures. The current study investigates the relationships between moral foundations, work ethics, normal personality factors, dark personality traits, social cynicism, and anomie in an Iranian and a Canadian sample. Although the personality variables’ correlations with moral foundations were different in the two contexts, in both contexts personality was a better predictor than moral foundations in predicting work ethics. Findings in the Iranian sample showed that work ethics was negatively correlated with anomie and Machiavellianism, and positively correlated with Honesty-Humility. In the Canadian sample, work ethics was negatively correlated with psychopathy, and positively correlated with Honesty-Humility, Extroversion, and Conscientiousness. Controlling for job experience did not make any difference in these relationships. Findings of this study support the conclusion that work ethics is a culture dependent construct. In collectivistic cultures such as Iran, ethical decision making and behaviors are mainly influenced by personality factors related to reciprocal altruism and collectivistic values like fairness in interactions with others. However, ethical decision making and behaviors in more individualistic cultures such as North America, in addition to reciprocal altruism, are influenced by personality factors related to task based efforts, and individualistic values like order, organization, perfectionism, and persistence. By highlighting the role of culture in the relationships among variables, this study shows the necessity of considering the interaction between culture and ethics for having a more accurate picture of the ethical aspect of the human experience.