مطالعۀ استحالۀ آيكونوگرافيكِ الگوهاي تصويري نگاره‌هاي مريخ- بهرام در دوره اسلامي

مطالعه تصوير مريخ - بهرام در دوره اسلامي مؤيد همساني‌هاي صوري و موضوعي با تصاوير صورت فلكيِ برساووش و پرسئوس است. هر سه تصوير نمايانگر مردي با شمشيري آخته و سري بريده در دست است. مشابهت اين سه تصوير، موجد اين پرسش است كه رابطه تقدم و تأخري آن‌ها چگونه است؟ به عبارتي كدام نگاره‌ الگوي تصويري بازنمايي‌هاي بعدي بوده است؟ پژوهشِ حاضر با كاربست رويكرد استحاله آيكونوگرافيك، نايل به كشف اين رابطه شد، بدين معني كه مقارن دوران ميانه نوعي تماس فرهنگي ميان نگاره‌ هاي اسلامي و غربي از مجراي متون نجومي رخ ‌داده است. از اين طريق جريان مداومي از استحاله آيكونوگرافيك قابل شناسايي است؛ نخست استحاله كليِ چارچوب اسطوره‌اي به چارچوب نجومي، سپس استحاله جزئيِ نقش‌مايه‌ها و مضامين از صورت فلكي برساووش در بازنمايي مريخبهرام در نگارگري اسلامي. بدين‌ترتيب، شبكه‌اي درهم‌تنيده از استحاله‌ها به ميانجيِ متون و نقش مايه ‌هاي نجومي، در نقاشي دوره اسلامي قابل‌مشاهده و بازشناسي است.