هردر و بازارزيابيِ مجسمه همچون هنرِ لمسي

هدفِ اصلي اين مقاله دستيابي به تبييني نو از چيستي هنرِ مجسمه و جايگاهِ آن در ميانِ هنرها از راهِ بازيابي و بررسي اهميتِ كمابيش مغفول مانده حسِ لمس در تجربه اين هنر است. اين موضوع نزدِ يوهان گوتفريت هردر، فيلسوفِ آلماني سده هجـدهمِ ميلادي، با تمركز بر ادعـاي كانوني او در رساله مجسمه: دريافتهايي درباره فرم و ريخت از رؤياي صورتبخشِ پيگماليون پي گرفته مي‌شود؛ در آن رساله هردر پاي مي‌فشارد كه مجسمه اولاً و اساساً هنري است لمسي و درست از همين رو از اهميتي ممتاز در ميانِ هنرها برخوردار است. در پژوهشِ حاضر پس از ارائه گزارشي كوتاه از پيشينه بحث درباره سنجشِ هنرها نسبت به هم در سده هجدهمِ ميلادي و كاوشِ موضعِ هردر در نسبت با اين پيشينه، چنين تبيين مي‌گردد كه او با پيش نهادنِ مفهومِ نيرو به منزله معيارِ اصلي سنجشِ هنرها و همخوان دانستنِ حسِ لمسِ ما با نيروي مبهمِ هستي، مجسمه را هنري برخوردار از توانِ بنيادين براي به چنگ آوردنِ اين نيرو قلمداد مي‌كند.