بررسي چالش هاي ديپلماسي گردشگري در روابط ايران و همسايگان شرقي (با تأكيد بر منطقه مكران)

ديپلماسي گردشگري به عنوان يكي از اقسام ديپلماسي عمومي از ابزارهاي مهم پيشبرد اهداف اقتصادي، سياسي، فرهنگي و حتي امنيتي كشورها در محيط پيراموني و فرا پيراموني محسوب مي شود. منطقه مكران ايران با توجه به موقعيت ارتباطي و دسترسي به مناطق مجاور و نيز جاذبه ها گردشگري دريايي، اقتصادي و تجاري و بياباني پتانسيل تبديل شدن به مقصدي غير قابل جايگزين در گردشگري ايران و همسايگان شرقي را دارد؛ اما اين هدف با چالش هاي چندي در دو سطح خرد و كلان مواجهه است. سؤال اصلي مقاله اين است كه چالش هاي ديپلماسي گردشگري در روابط اير ان و همسايگان شرقي كدام اند؟ در اين مقاله از روش توصيفي پيمايشي و نرم‌افزار Spss براي تحليل داده‌ها استفاده شده و با به‌كارگيري آزمون هاي آناليز واريانس يك‌ طرفه و آزمون T يك‌ طرفه و زوجي، به ارزيابي هركدام از شاخص‌ها پرداخته شده است. جامعه آماري مقاله فعالان عرصه ديپلماسي و حوزه گردشگري و حجم نمونه نيز با استفاده از فرمول كوكران 344 نفر تعيين شد. نتايج مقاله نشان دهنده آن است كه حدود 60 درصد جامعه آماري پژوهش تمايل بالايي در بهره‌برداري از ديپلماسي گردشگري در روابط اير ان و همسايگان شرقي با محوريت منطقه مكران دارند. ضريب بتاي اثرگذاري كيفيت ديپلماسي گردشگري بر روي بعد زيرساخت هاي گردشگري 47/0 است كه بر اساس ميزان كيفيت ديپلماسي گردشگري، رابطه معناداري در شاخص مديريت و برنامه ريزي زيرساخت هاي گردشگري منطقه مكران به دست آمده است. جهت اين رابطه نيز مثبت برآورد شده است كه نشان دهنده وجود رابطه مستقيم است. همچنين 6/42 درصد از پاسخگويان اثرات ديپلماسي گردشگري بر شاخص تنش هاي سياسي و امنيتي بين مرزي را در حد متوسط مي دانند و براي 1/22 درصد در حد زياد است و براي 6/18 درصد نيز در حد خيلي كم است. تحليل روابط آماري بر اساس آزمون همگوني كاي دو مبتني بر جداول توافقي، نشان دهنده وجود رابطه معنادار آماري ميان متغير وابسته شاخص تنش هاي سياسي و امنيتي بين مرزي همسايگان و متغير مستقل كيفيت ديپلماسي گردشگري است. بررسي ها نشان مي دهد، بر اساس ميزان كيفيت ديپلماسي گردشگري، رابطه معناداري در شاخص منطقه گرايي در ميان همسايگان به دست آمده است. جهت اين رابطه نيز مثبت برآورد شده است كه نشان دهنده وجود رابطه مستقيم است بر همين اساس نتايج آزمون رگرسيون نشان دهنده آن است كه كيفيت ديپلماسي گردشگري به صورت معناداري شاخص ارتقاء منطقه گرايي در ميان همسايگان را با ضريب بتاي 0.29 را پيش‌بيني مي كند.