تحليل ساختاري پيشران هاي توسعه شهري دانش‌بنيان مطالعه موردي: كلان شهر تهران

شهر دانش بنيان يا توسعه شهري دانش بنيان (KBUD) رهيافت و راهبرد جديد تعامل ميان دانش و شهر است كه با فعال سازي چرخه دانش در شهر، بنيادهاي اقتصاد و نيروي محركه توسعه شهري را به سرچشمه هاي اقتصاد دانش بنيان و خصلت زايشي و افزايش دانش مرتبط مي سازد. اين مقاله كوشيده است با روش تحليل ساختاري، پيشران هاي توسعه شهري دانش‌بنيان كلانشهر تهران را بازشناسي و خوشه بندي كند. داده هاي نظري با روش اسنادي و داده هاي تجربي با روش پيمايشي بر پايه تكنيك دلفي تهيه شده است. جامعه آماري20 نفر از خبرگان شهري بر اساس نمونه‌گيري هدفمند و پيشران هاي توسعه، 50 نيروي پيشران در 4 بعد اقتصادي، اجتماعي، شهريمحيطي و نهادي است كه با روش تحليل اثرات متقابل ساختاري در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. يافته ها از نظر تحليل كلي محيط سيسم نشان داد كه 838 رابطه عدد 3 دارد و اين به معناي آن است كه روابط پيشران هاي كليدي بسيار زياد بوده و از تاثيرگذاري و تاثيرپذيري زيادي برخوردارند. همچنين نتايج ديگر پژوهش از تحليل اثرات متقابل، بيانگر پراكندگي نيروهاي پيشران در وضعيتي پيچيده و بينابين از اثرگذاري و اثرپذيري است؛ نظام خوشه بندي پيشران ها حاكي از تمركز پيشران هاي تأثيرگذار و دوگانه (پيشران هاي ريسك و هدف) است. از مجموع 50 نيروي پيش برنده توسعه، 15 پيشران كليدي شامل طبقه خلاق، رفاه اقتصادي، رهبري مؤثر، تحقيق و توسعه، تنوع شهري و اختلاط فرهنگي، رشد هوشمند، زيرساخت اقتصاد كلان، حكومت و برنامه‌ريزي، حكمروايي خوب، عدالت اجتماعي، اثر بخشي دولت، نظام مالياتي عادلانه، پايداري محيطي، شركت‌هاي چندمليتي و دولت الكترونيك شناسايي شده است. گذار تدريجي تهران به توسعه مبتني دانش مستلزم اولويت دهي به نيروهاي پيشران، پيش برنده‌هاي كليدي و بايسته هاي دانش بنيان در تدوين راهبرد اصلي توسعه شهر است كه بايد از طريق شالوده اسناد فرادست و محتوي طرح برنامه‌ريزي توسعه تهران فراهم آيد.