كاربست نظريه شكارجادوگر براي تبيين جامعه‌شناختي تصفيه‌هاي انقلابي (روسيه، چين و ايران)

تصفيه يكي از ويژگي‌هاي بارز انقلاب‌ها بوده است. هدف اين مطالعه تبيين اين پديده از دريچه نظريه‌ي شكار جادوگر و مقايسه ويژگي‌هاي آن در رخدادهاي تصفيه انقلابي در سه كشور روسيه، چين و ايران است. روش مطالعه مقايسه‌اي بوده و به شيوه بازنمايي نظريه (parallel demonstration of theory) ويژگي‌هاي تصفيه‌هاي بزرگ سه كشور روسيه (تصفيه بزرگ استالين)، چين (تصفيه انقلاب فرهنگي مائو) و ايران (تصفيه اوايل دهه 60) مورد مقايسه تاريخي قرار گرفته‌اند. گردآوري داده‌ها از منابع دست‌اول و دوم صورت گرفته و تحليل‌ها به شيوه مقايسهتاريخي ارائه شده‌اند. يافته‌هاي مطالعه ضمن تائيد كلي مفروضات نظريه شكارجادوگر در مورد سه رخداد تصفيه، نشان داده است تصفيه‌هاي روسيه، چين و ايران از بعضي جنبه‌ها مشابه و از بعضي جنبه‌ها متفاوت با يكديگر هستند. طبق يافته‌ها هر سه رخداد در شرايطي بروز كرده‌اند كه نمايندگي جمعي و منبع مشروعيت محدود بوده و نظام ارزشي زيربناي مشروعيت نظام در شرايط بحران بوده است. رهبران براي استقرار نظم يا نوسازي آن با نوسازي نظام اخلاقي انحراف سياسي را به نحوي تعريف كرده‌اند كه رقبا را تحت شمول قرار دهد. علاوه بر اين تضعيف نهادهاي مدني واسط و تغيير اولويت‌ها باعث شده افراد دست از حمايت يكديگر بردارند كه نهايتاً به شكار جادوگر منجر شده است. تفاوت‌هاي ماهوي بين ايران و دو كشور ديگر وجود داشته است كه پاك‌سازي انقلاب ايران را به شكل روندي همراه با انقلاب، دين‌محور، مشروع و دموكراتيك شكل داده است.