نقد و بررسي دكترين صدور انقلاب در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران (1363-1358)

موضوع اين مقاله، بررسي دكترين صدور انقلاب اسلامي آيت‌الله [امام] خميني در سياست خارجي جمهوري اسلامي از مقطع اشغال سفارت آمريكا تا پايان تحوّلات مربوط به عمليات رمضان و خيبر در جنگ ايران و عراق و نقد اين دكترين بر اساس رويكرد سازه‌انگارانه‌ي الكساندر ونت در كتاب نظريه‌ي اجتماعي سياست بين‌الملل است. پرسش‌هاي مقاله معطوف به چيستي صدور انقلاب به مثابه يك دكترين و چگونگي برسازي هويت سياست خارجي ايران در پرتو تحوّلات عمده سياست خارجي در مقطع زماني مورد اشاره بوده است. به منظور پاسخگويي به پرسش‌ها و فراهم آوردن استدلال‌هاي لازم نخست پيشينه‌ي موضوع پژوهش مورد بررسي قرار گرفته و سپس مفاهيم اصلي مستخرج از نظريه ونت در چارچوب يك مدل نظري گردآوري شده، سپس داده‌هاي پژوهش بر اساس همين مدل گردآوري شده و مورد نقد قرار گرفته است. در اين فرايند به دو نكته‌ي جديد در اين مقاله پرداخته شده؛ نخست آن‌كه دكترين صدور انقلاب مربوط به مقطع خاصي از تاريخ انقلاب اسلامي بوده و در مقاطع بعدي پايان‌يافته تلقي مي‌شود، و دوم آن‌كه دكترين‌ها در سياست خارجي جمهوري اسلامي بيشتر ماهيتي توجيه‌كننده براي اقدامات قبلي دارند و نه راهنماي اقدامات بعدي.