ويژگي‌ها و كاركردهاي روايت وارونه

روايت وارونه شيوه‌اي كم كاربرد و بديع در ادبيات داستاني جهان است كه مسير زمان در آن وارونه شده و روايت از پايان به‌سوي آغاز مي رود. اين نوع روايت از كاركردهاي بلاغي و معنايي شايان توجهي برخوردار است. عمده پژوهش هاي انجام‌شده درباب ويژگي ها و كاركردهاي اين گونه از روايت بر محور رمان هايي با «روايت وارونه  كامل» است كه وارونگي در سراسر آن‌ها از آغاز تا پايان رعايت شده است. با اين همه و در كنار اين شيوه، برخي از نويسندگان به خلق داستان در قالب «روايت وارونه محدود» توجه نشان داده و تنها بخشي از داستان خود را به‌شكل وارونه روايت كرده اند؛ اما در همين مجال محدود از توانمندي هاي اين نوع از روايت و كاركردهاي بلاغي و معنايي آن بهره گرفته اند. پژوهش حاضر ضمن معرفي شيوه روايت وارونه، با بررسي دو نمونه از «روايت وارونه  محدود» ـ كه از ادبيات داستاني فارسي گرفته شده ـ به اثبات اين فرضيه مي پردازد كه وارونگي وقتي فقط در بخشي از روايت به‌كار گرفته مي شود، نه‌فقط از توانمندي هاي بلاغي و معنايي آن (در تناسب با روايت وارونه كامل) كاسته نخواهد شد، بلكه از اين رو كه گزينش محدود و موردي وارونگي در متن غالباً گزينشي دقيق و هدفمندانه است، مي تواند قابليت هاي بيشتري را در هر دو بخش بلاغت و معنا از خود به‌نمايش بگذارد.