تبارشناسي تعارضات بدوي در قرآن از منظر روايات تفسيري شيعه

عموم مسلمانان معتقدند قرآن ‌كريم عاري از هر گونه اختلاف و ناسازگاري دروني است. با اين حال، كلام الاهي مشتمل بر آيات به‌ظاهر متعارضي است كه فهم و تفسير آنها همواره در طول تاريخ محل بحث ‌و نظر بوده ‌است. علي‌رغم آثار ارزشمندي كه عالمان اسلامي در اين زمينه نگاشته‌اند، هيچ‌گاه تعارضات بدوي در قرآن بر اساس روايات معصومان ع تبارشناسي و ريشه‌يابي نشده ‌است. از اين‌رو پژوهش حاضر با هدف كشف اسباب اختلاف در قرآن، با رويكردي توصيفي‌-تحليلي روايات تفسيري را بررسي كرده و به ‌اين نتيجه دست يافته ‌است كه تعارضات بدوي در قرآن در اموري چون اختلاف معناي حقيقي و غيرحقيقي، اختلاف معاني در مشترك لفظي، اختلاف مصاديق در مشترك معنوي، اختلاف مراحل در يك واقعه، اختلاف اسلوب‌هاي بياني، اختلاف متعلِّقات در افعال، اختلاف در زاويه ديد و اختلاف اعتبارات در اِسنادها ريشه دارد. همچنين، بازگشت بسياري از تبيين‌هاي قرآن‌پژوهان در رفع تعارض آيات به اسباب مذكور، نشان از جامعيت نسبي و اعتبار كاركردي آنها دارد.