تأثير نانوذرات اكسيد آهن عامل‌دار و كود شيميايي سولفات روي بر گونه‌بندي روي در خاك و جذب روي در گندم

امروزه يكي از راه‌هاي مقابله با كمبود عناصر غذايي كم‌مصرف كاربرد مواد نانو به‌منظور افزايش قابليت دسترسي عناصري مانند روي براي گياهان است. بنابراين، اين مطالعه براي بررسي تأثير نانوذرات اكسيد آهن عامل‌دار و كود شيميايي سولفات روي بر شكل‌هاي شيميايي روي در فاز محلول خاك و همبستگي آن با غلظت و جذب روي در گندم صورت گرفت. اين مطالعه در قالب طرح كامل تصادفي و با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل نانوذرات اكسيد آهن عامل‌دارِ هيدروكسيل‌ (OH)، كربوكسيل‌ (COOH) و آمين (NH2) هر كدام در سه مقدار (100، 200 و 300 ميلي‌گرم بر كيلوگرم)، سولفات روي (ZnSO4) (به مقدار 40 كيلوگرم در هكتار) و تيمار شاهد (بدون استفاده از نانوذرات اكسيد آهن) بود. پس از اتمام دوره كشت ويژگي‌هاي شيميايي خاك از جمله پ.هاش، روي قابل دسترس و كربن آلي محلول و مقدار غلظت و جذب روي در گياه اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه پ.هاش، روي قابل دسترس و مقدار كربن آلي محلول خاك به‌شكل معني‌داري تحت تأثير تيمارهاي آزمايش قرار گرفت. نتايج حاصل از مدل ژئوشيميايي Visual MINTEQ نشان داد كه بيشترين مقدار گونه آزاد روي در تيمار نانوذرات اكسيد آهن كربوكسيل‌دار به مقدار 300 ميلي‌گرم در كيلوگرم خاك به‌دست آمد. همچنين تيمارهاي آزمايش به‌شكل معني‌داري غلظت گونه روي تركيب شده با تركيبات آلي (ZnDOM) را تحت تأثير قرار داد. وجود ضرايب همبستگي به‌نسبت بالا و مثبت و معني‌دار بين غلظت و جذب روي در گندم با گونه‌هاي روي آزاد و كمپلكس شده با تركيبات آلي در محلول بيانگر اين است كه مي‌توان اين گونه‌ها را به‌عنوان گونه‌هاي قابل دسترس روي در محلول خاك درنظر گرفت. نتايج اين پژوهش نشان داد كه كاربرد نانوذرات اكسيد آهن عامل‌دار به بهبود شرايط خاك به افزايش قابليت دسترسي روي كمك مي‌كند.