تغييرات زماني و مكاني ردپاي اكولوژيكي آب و تجارت آب مجازي در محصول بادام فارياب و ديم در ايران

برآورد ردپاي اكولوژيكي آب و تجارت آب مجازي در محصولات مختلف در مناطق خشك و نيمه خشك مانند ايران مي‌توانند به مديريت بهتر منابع محدود آب كمك كند. در اين مطالعه، تغييرات مكاني و زماني اجزاي ردپاي اكولوژيكي آب در محصول باغي بادام فارياب و ديم برآورد شده و ميزان حجم تجارت آب مجازي طي دوره آماري 1387 تا 1393 در استان‌هاي توليدكننده در سطح ملي برآورد شده است. نتايج نشان داد، در باغات ديم، به‌طور متوسط ردپاي اكولوژيكي آب 9.2 متر مكعب بر كيلوگرم است كه سهم آب سبز و خاكستري در كشت ديم 72 و 28 درصد است. استان ايلام و كهگيلويه و بويراحمد داراي بالاترين سهم آب سبز (به‌ترتيب 91 و 90 درصد) هستند، كه داراي قابليت بالايي در توسعه كشت ديم هستند. در مقابل متوسط ردپاي اكولوژيكي آب در باغات فارياب، 11.4 متر مكعب بر كيلوگرم است كه به‌ترتيب سهم آب سبز، آبي و خاكستري 19، 71 و 10 درصد است. از اين نقطه‌نظر استان‌هاي سيستان و بلوچستان، خوزستان و هرمزگان به‌ترتيب با 90 و 89 و 88 درصد بيشترين سهم آب آبي را نسبت به مجموع ردپاي اكولوژيكي آب در كشور دارا هستند، كه توجه به روش‌هاي بهينه‌سازي آبياري ضرورت دارد. حجم كل آب مجازي توليد بادام ديم و فارياب به‌ترتيب برابر با 1923 و 8242 ميليون متر مكعب است كه از اين مقدار، حدود 92 درصد يعني معادل 9343 ميليون متر مكعب در سال به‌صورت تجارت آب مجازي از كشور صادر مي شود.