رئاليسم روانشناختي در داستان كوتاه «نازا» نوشتۀ ميخائيل نعيمه

رئاليسم روانشناختي، كه ارتباطي تنگاتنگ با علم روانشناسي و فلسفه دارد، با انتخاب يك موضوع اجتماعي، سياسي يا خانوادگي تلاش مي‌كند به ذهن و درون شخصيت‌ها نفوذ كرده و علل رفتارهاي آنها را تحليل كند. اين مكتب ابتدا در غرب شكل گرفت و پس از آن به ادبيات كشورهاي ديگر و از جمله عربي راه يافت. ميخائيل نعيمه، از نويسندگان معروف و معاصر عرب به سبب زندگي و تحصيل در غرب و به تأثير از ادبيات غربي، در اكثر آثارش به مشكلات مردم و مسائل اجتماعي، اعتقادي، ديني و فرهنگي پرداخته است. داستان «نازا» يكي از بهترين داستانهاي كوتاه اوست كه به اعتقاد اكثر منتقدان، از لحاظ رعايت اصول فني داستان‌نويسي نسبت به داستانهاي ديگر او در سطح بالاتري قرار دارد. پژوهش حاضر با شيوۀ توصيفي - تحليلي، مؤلفه‌هاي رئاليستي را در اين داستان بررسي كردهاست كه مهمترين آنها عبارتند از: درونمايۀ رئاليستي، زاويۀ ديد داناي كل، توجه به عنصر زمان و مكان، انتخاب شخصيتهاي واقعي، تصوير‌پردازي و توصيف دقيق و جزئي حالات و احساسات شخصيت‌ها. اين پژوهش به اين نتيجه رسيده‌است كه رئاليسم نعيمه را در اين داستان مي‌توان از نوع رئاليسم روانشناختي دانست؛ زيرا او تلاش كرده‌است با پرداختن به احساسات، كشمكش‌ها و تناقضهاي دروني شخصيت‌ها و نيز باورهاي ديني و اجتماعي آنها علت وقايع و حوادث داستان را تحليل كند.