بررسي گل‌‌نوشته‌‌هاي آغاز عيلامي در محوطه سفالين بر اساس مطالعات ميكروسكوپ الكتروني و ميكروسكوپ نيروي اتمي

محوطه سفالين در شمال شهر پيشوا و شرق دشت ري (دشت ورامين-پيشوا) قرار دارد. اين محوطه به دليل وجود مواد فرهنگي و استقراري از دوره آغاز نگارش به‌مانند گل نوشته، مهر و اثر مهر در مركز فلات ايران بيشتر توجه را به خود معطوف داشته است. در همين راستا اين پژوهش به‌منظور شناخت و مطالعه ميكروسكپي و شيميايي حداقل بخشي از گل نوشته‌هاي آغاز عيلامي، انجام گرديد. مهم‌ترين پرسش در اين پژوهش دست‌يابي به ارائه پاسخ در جهت ارتباط بين نمونه‌هاي گل نوشته و قلم نگارشي به‌دست‌آمده از تپه سفالين از طريق آزمايش‌ها شيميايي و ساختار شناسي بر روي دو نمونه گل نوشته و يك‌قلم فلزي از آثار اين محوطه است. در اين پژوهش چگونگي ارتباط نمونه گل نوشته با نمونه قلم يافت شده از طريق آزمايش‌ها شيميايي جهت شناسايي عنصري رسوبات سطحي انجام گرديد. بر اين اساس عناصر شيميايي رسوبات سطحي قلم توسط ميكروسكوپ الكتروني موردبررسي قرار گرفتند و رد‌يابي شباهت‌‌هاي ژئوشيميايي بين عناصر اصلي و عناصر كمياب موجود در قلم و كتيبه مورد تحليل قرار گرفت. همچنين تصاوير مطالعات سطحي توسط اسكن ميكروسكوپ روبشي اتمي (AFM)، برخي از ساختارهاي مربوط به وجود حكاكي بر روي كتيبه با قلم را آشكار نموده است. با استفاده از ميكروسكوپ روبشي اتمي ويژگي‌هاي سطح اشياء را موردبررسي و كنترل قرار داده مي‌شود. اين وسيله با توجه به كنترل جابجايي بسيار حساس نمونه و توسط سوزن بسيار نازك كنديلور امكان اندازه‌گيري توپوگرافي سطح و همچنين ميزان اصطكاك با دقت كمتر از يك نانومتر از ارتفاع و چند نانومتر در موقعيت جانبي را فراهم مي‌كنند. ميكروسكوپ روبشي اتمي (AFM)، يكي از معدود روش‌هايي است كه با استفاده از آن مي‌توان به ميزان زبري با استفاده از خصوصيت اصطكاك مواد پي برد. مقايسه داده‌هاي ميكروسكوپ روبشي اتمي مي‌تواند به‌عنوان ابزار براي توصيف سطح در مطالعات خصوصيات سطح و اصالت شناسي مواد تاريخي بسيار مورداستفاده قرار گيرد.