در امتداد رنج ديرين؛ معناي زمين ‌لرزه سرپل ذهاب در متن تجربه زيسته راويان آن

The Meaning of Sarpol-e-Zahab Earthquake in the Context of the Narrators’ Lived Experiences

زمين‌لرزه، تنها در كتب علمي است كه به شيوه‌اي عيني فهميده مي‌شود، درحالي‌كه در جامعه انساني در زمينه‌اي اجتماعي معنا مي‌يابد و در ادامه تجربيات تاريخي درك مي‌شود. زمين‌لرزه سرپل ذهاب در زيست روزمره ساكنانش انقطاع نفس‌گيري ايجاد مي‌كند و بااين‌حال در ادامه جرياني قرار مي‌گيرد كه قدمتي به طول تاريخ دارد. با حضور در محل و انجام مصاحبه‌هاي عميق با روايان فاجعه مشخص شد كه تاريخ اجتماعي منطقه (همزيستي مذاهب گوناگون، تجربه جنگ، اسارت، بمباران شيميايي، كشتارهاي داخلي، نسل‌كشي، فقر، كولبري، اعدام و سوابق مبارزات سياسي) در فهم فاجعه طبيعي نقش‌آفريني مي‌كند. تجربه زمين‌لرزه در هويت فردي و جمعي بازماندگان ادغام مي‌شود و با ديگر المان‌هاي حافظه جمعي آنان رابطه برقرار مي‌كند. نظام معرفتي، تجربه زمين‌لرزه را در خود سامان مي‌دهد و با تحليل رنج‌هاي جمعي، كنشگري در برابر آن را رقم مي‌زند. نتيجه بررسي نشان مي‌دهد كه هراس مشترك مرزنشينان ترس از خيانت، فراموش‌شدن و ناديده گرفته‌شدن است. عامل فاجعه، انساني فهميده مي‌شود و احساس تعلق به مكان كاهش مي‌يابد. به همين جهت پرورش بستري براي خلق روايات و هويت‌هاي جمعي، شنيده شدن آن‌ها، شناخته شدن آنان توسط يكديگر و برقراري رابطه معنادار ميان آن‌ها به نظر امري حياتي مي‌رسد.

While earthquake is described objectively in scientific texts, it gets its meaning from a social context, and is understood in continuity of historical experience among people. Sarpol-e-Zahab earthquake interrupts everyday life of its habitats, and at the same time carries on a historical path. In-depth interviews with narrators of the disaster indicate that social history of the place (existence of different religions, war, enslavement, chemical bombing, civil wars, genocide, poverty, porterage (Koolbari), executions and political struggles) plays an important role in understanding a natural disaster. Experiencing an earthquake is integrated in individual and collective identities, and connects to other elements of collective memories. Epistemic system organizes the experience of this earthquake and determines the agency toward it. The results show that the common concern of the narrators includes fear of betrayal, marginalization and being forgotten. They perceive the disaster to be humanistic and their attachment to the place is reduced. Therefore it seems vital to prepare necessary requirements for creating collective identities and collective narratives and to help them to be heard and recognized by each other and to establish meaningful relationship between themselves.