كنش فرهنگي زنان پس ‌از انقلاب اسلامي: تحليل گفتمان مطالبات فمينيسم اسلامي در جمهوري اسلامي ايران

وقوع جمهوري اسلامي در ايران، فرصت ويژه‌اي براي كنشگري فرهنگي مبتني بر آموزه‌هاي اسلام و نگاه ضدامپرياليستي به زنان بخشيد. اين امر عامل توانمندسازي جريان‌هاي مدني زنان نيز بوده است. يكي از اين جريان‌ها كه در ادبيات بين‌الملل با عنوان فمينيسم اسلامي شناخته مي‌شود، مدعي بازتفسير ادبيات ديني مبتني بر مفهوم مدرن برابري جنسيتي است. تدوين قوانين و تكوين هنجارهاي اجتماعي، از جمله روابط زن و مرد در عرصه خانواده و اجتماع مبتني بر قواعد اسلامي پس‌ از انقلاب اسلامي، به‌زعم فمينيست‌هاي اسلامي جايگاه فرودستي براي زنان ايجاد كرده است و آن‌ها از همان مجاري ديني خواستار بازتعريف برخي قوانين و هنجارهاي فرهنگي هستند. مقاله حاضر با بررسي منابع متعدد دانشگاهي و مطبوعاتي كه گفتمان فمينيسم اسلامي را برساخته است، دال‌هاي مركزي اين گفتمان را در مواجهه با جمهوري اسلامي در ايران بيان كرده است. در اينجا، فمينيسم اسلامي بر مبناي نظريه مارگات بدران تعريف شده است و با استفاده از رويكرد لاكلا و موف در تحليل گفتمان انتقادي دال‌هاي مركزي بازشناسي شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد، نقد رويكرد جمهوري اسلامي به تقليل هويت زنانه به خانواده و اجتماع، تأكيد بر برابري ارزشي زن و مرد براي دستيابي به تشابه حقوقي، توقف قانون‌گذاري نابرابر ميان زنان و مردان مبتني بر تفاسير ديني و توسعه مشاركت زنان در جامعه مدني از جمله موارد انتقاد فمينيسم اسلامي به جمهوري اسلامي است.