بازتاب مضامين عرفاني در مثنوي تازه يافت شده‌ ظهيركرماني

ظهير كرماني، شاعر و اديب شيعي در قرن دوازدهم هجري- قمري در كرمان مي‌زيست. از اين شاعر چهار اثر باقي مانده است: مثنوي،گلشن ظهور، مجمع البحرين، وامق و عذرا. مثنوي وي به اشتباه در نسخه‌هاي خطي در مدخل ديوان از آن ياد شده است، مشتمل بر 8743 بيت است. بيشتر ابيات ظهير محتوايي اخلاقي و ديني دارند. زبان شاعر تا حد زيادي ساده و روان و قابل درك است ظهير در درك و دريافت مطالب عرفاني در مرحلۀ شناخت ابتدا از عقل كمك مي‌گيرد. زهد و ريا و تزوير و گناه را سدّ راه كمال و شناخت انسان مي‌داند كه براي برداشتن اين موانع، كنترل نفس را متذكر مي‌شود. رياكاري را در نظر انسان‌هاي واقع بين مردود مي‌داند و زهد را سلاح كنترل نفس مي‌داند و خلوص و صداقت انساني را در مقابل توبه سپري جهت تكامل روح بشر قرار مي‌دهد. سپس براي تكامل روح، فراتر از عقل و با بال عشق مراحل سير و سلوك را طي مي‌كند. وي نمايندۀ صدق و يقين است و براي زيستن حقيقي و رضايت خداوند متعال تلاش مي‌كند؛ شخصيتي است كه با سلاح زهد، در لايه‌هاي حجاب و تنهايي، خداوند را شاهد و ناظر عمل خود مي‌داند و در فرصت‌هاي حساس مي‌هراسد و نه مي‌گويد و اين روي گرداني، نتايج و پيامدهاي زيادي دارد. توبه را بازگشت از گناه و جبران خلاف مي‌داند. معتقد است آنكه به راه هدايت مي‌رود به مقصد مي‌رسد و هركه ضلالت يا نفاق را برگزيند سرانجامي جز ناكامي و رسوايي نخواهد داشت.