ارزيابي و گزينش براي تحمل تنش شوري در اكوتيپ‌هاي اميدبخش يونجه ايراني (.Medicago sativa L)

به منظور بهبود تحمل به تنش شوري در اكوتيپ‌هاي اميدبخش يونجه ايراني شامل اكوتيپ‌هاي شوركات، قارقولوق، قره‌گوزلو، رهناني، رودشت اصفهان و گاوخوني، يك برنامه گزينش دوره‌اي به مدت شش سال در ايستگاه‌هاي تحقيقات كشاورزي رودشت و كبوترآباد اصفهان طي سال‌هاي 1391 تا 1396 اجرا شد. پس از كاشت بذر اكوتيپ‌هاي يونجه در پاييز سال اول، بوته‌ها طي فصول بهار و تابستان سال بعد با آب شور (6 تا 15 دسي‌زيمنس بر متر؛ به‌صورت افزايش تدريجي شوري) آبياري شده و در اواخر تابستان بر اساس خصوصيات فنوتيپي شامل تعداد ساقه در بوته، ارتفاع بوته، نسبت برگ به ساقه، حساسيت به آفات و بيماري‌ها ارزيابي و تك بوته­هاي مطلوب از هر اكوتيپ گزينش و نشانه­گذاري شدند. سال بعد از بوته‌هاي انتخابي هر اكوتيپ (پس از چين برداري بوته­هاي انتخاب نشده) بذرگيري شده و بذرهاي بوته­هاي انتخابي هر اكوتيپ با هم مخلوط شدند. در اين آزمايش 13 ژنوتيپ شامل شش اكوتيپ گزينش شده، شش اكوتيپ اوليه و رقم خارجي بولداگ در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار مورد ارزيابي قرارگرفتند. بر اساس نتايج بدست آمده اكوتيپ‌هاي قره‌گوزلو انتخابي و رهناني انتخاب شده به ترتيب با ميانگين توليد 80.2 و 79.7 تن در هكتار علوفه تر و 19.4 و 19.4 تن در هكتار علوفه خشك و ميانگين ارتفاع بوته 61.3 و 62.3 سانتي متر از تحمل به شوري بالاتري برخوردار بودند. در اكوتيپ‌هاي قره‌گوزلو انتخابي و رهناني انتخابي محتواي پروتئين به‌ترتيب 19.3 و 19.7 درصد، نمره خواب زمستانه 9.5 و 5.5 و آلودگي به سرخرطومي 10.2 و 8.7 درصد بودند. بر اساس نتايج اين آزمايش اكوتيپ‌هاي قره گوزلو انتخابي و رهناني انتخابي متحمل به شوري شناخته شده و براي توسعه كشت در مناطق شور و استفاده در برنامه‌هاي اصلاحي جهت توليد ارقام سينتتيك، مناسب تشخيص داده شدند.