ارزيابي عملكرد لاين‌هاي اميد بخش سورگوم دو منظوره دانه‌اي– علوفه‌اي (Sorghum bicolor L. Moench) با استفاده از شاخص‌هاي تحمل به تنش خشكي

به منظور ارزيابي و انتخاب لاين هاي اميد بخش سورگوم دومنظوره دانه اي علوفه اي در شرايط تنش خشكي، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج به مدت دو سال زراعي (94-1393) اجرا شد. كرت هاي اصلي شامل سه تيمار آبياري (آبياري پس از 60 ،120 و 180 ميلي متر تبخير تجمعي از تشتك كلاس A) و كرت هاي فرعي شامل 10 ژنوتيپ سورگوم (KDFGS4، KDFGS6، KDFGS9، KDFGS10، KDFGS12، KDFGS13، KDFGS14، KDFGS16، KDFGS20 و KDFGS21) بودند. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه اثر تيمارهاي آبياري بر ارتفاع بوته و عملكرد دانه در سطح احتمال يك درصد و بر عملكرد علوفه تر، عملكرد زيستي و وزن هزار دانه در سطح احتمال پنج درصد معني دار بود. بيشترين عملكرد علوفه تر و عملكرد علوفه خشك در تيمار بدون تنش حاصل شد. نتايج حاصل از تجزيه چند متغيره باي پلات و همبستگي شاخص ها با عملكرد دانه در شرايط بدون تنش و تنش نشان داد كه شاخص هاي MP، GMP و STI در پيش بيني عملكرد از اهميت بيشتري برخودار بوده و با استفاده از اين شاخص ها مي توان ژنوتيپ هاي متحمل را گزينش كرد. بر اساس عملكرد دانه و عملكرد زيستي، ژنوتيپ هاي KDFGS16 (لاين 8)، KDFGS4 (لاين 1)، KDFGS20 (لاين 9) و -KDFGS9(لاين 3) برتر بودند. بيشترين ميزان ضريب همبستگي بين شاخص هاي تحمل در شرايط تنش و بدون تنش مربوط به شاخص هايMP ، GMP، STI و YI بود. با توجه به نتايج حاصل از تجزيه باي پلات وشاخص هاي برتر MP، GMP و STI، ژنوتيپ هاي KDFGS20، KDFGS13، KDFGS14، KDFGS21، KDFGS16 و KDFGS4 (به ترتيب لاين هاي 9، 6، 7، 10 ، 8 و 1) به عنوان لاين هاي متحمل به تنش خشكي شناسايي شدند.