كاوشي داده ‌بنياد بر موانع سازماني نشاط ‌آفريني در محيط دانشگاه (مورد مطالعه دانشگاه الزهرا)

هدف: تحقيق حاضر در پي آن بود تا با رويكرد تفسيرگرايانه، موانع سازمانيِ با نشاطي در محيط دانشگاه را بر مبناي مدل داده‌ بنياد كشف كند. روش: اين تحقيق از نظر نوع هدف، كاربردي و به روش زمينه‌ايِ نظريه‌پردازي داده‌بنياد انجام شده است. جمع‌آوري داده‌ها با روش مصاحبۀ نيمه ساختاريافته در محدوده زماني سالهاي 97-95 صورت پذيرفته است. با استفاده از نمونه‌گيري هدفمند و بر مبناي شاخص اشباع نظري، با 20 نفر از صاحب‌نظران دانشگاه الزهرا در حوزۀ مديريت منابع انساني و روان شناسي سازماني مصاحبه صورت گرفت. كدهاي حاصل از متن گزاره‌ها، با روش كلايزري احصا شدند و بر مبناي آنها، مدل پارادايمي موانع سازماني نشاط‌آفريني در محيط دانشگاه با روش داده ‌بنياد شناسايي شد. براي بررسي پايايي و اعتبارسنجي مدل، با روش ضريب توافقات كاپاي كوهن، پرسشنامه‌اي تهيه و از پنج خبره خواسته شد در خصوص توافقاتشان بر نسبت به كدگذاري‌هاي انجام شده در مدل، اعلام نظر كنند. يافته‌ها: در مدل پارادايمي كشف شده، شرايط ناكارامدي قوانين و مقررات، به عنوان شرايط علّي، بر موانع نشاط ‌آفريني سازماني در دانشگاهها اثرگذار است. در اين بين، مهجور ماندن توانمندي‌هاي دانشگاه به عنوان شرايط مداخله‌گر و بروز تعارضهاي كارخانواده، به عنوان شرايط زمينه‌اي، در جهت تشديد پديدۀ بي‌نشاطي سازماني اعضا عمل مي‌كنند كه اين شرايط سه بُعدي(علّي زمينه‌اي مداخله‌گر) در تعامل و كنش متقابل با هم موجب بروز واكنشهاي روان‌شناختي منفي و ضدِّ بهره‌ور سازماني در فضاي رقابتيِ دانشگاه مي‌شود كه پيامد آفرينش بي‌نشاطي سازماني را به همراه خواهد داشت. در ادامه، با نرم‌افزار اس.پي.اس.اس، ميانگين حسابي ضرايب توافقي خبرگان به صورت تقريبي 8/0 به دست آمد كه به معني تأييد پايايي و اعتبار مدل يافت‌شده از نظر خبرگان است. نتيجه‌گيري: دانشگاه مي‌تواند با استقرار مديريت راهبردي منابع و تحت تأثير سه شرط لازم و كافيِ حمايت دررفع تعارضهاي كار خانواده، برندسازي توانمندي‌هاي دانشگاه در جامعۀ هدف، بالنده‌سازي قوانين و مقررات با رفع موانع سازماني از طريق پرورش ظرفيتهاي روان‌شناختي مثبت و بهره‌ور سازماني، زمينه‌ساز نشاط سازماني اعضا شود؛ به گونه‌اي كه بازتاب آن در قالب شكوفايي استعدادها و پويايي آموزشي پژوهشي اجرايي عضو دانشگاه(توليد و اشتراك علم) و پاسخ به نيازهاي محيطي و محاطي(كيفيت، تخصص، دانش، درآمدزايي) دانشگاه به نمايش گذاشته خواهد شد.