گفتگوهاي پدر و فرزند در قرآن از منظر رتوريك

اسلوب گفتگو در قرآن، يكي از بارزترين شيوه‌هاي بيان و روشي حكيمانه براي برقراري ارتباط و دعوت به اسلام و تبليغ آن است. هر گفتگو به عنوان يك تركيب زباني، داراي ويژگي‌ها و اسرار بلاغي، لغوي و اسلوبي است كه نياز به واكاوي دارد. يكي از مصاديق گفتگوها، گفتگوي پدر و فرزند است. زيبايي‌هاي ادبي و بلاغي آنها به گونه‌اي است كه هم واجد آثار تربيتي سازنده است و هم ايده و الگوي ادبي بلاغي ارزنده‌اي دارد. هدف: هدف از اين جستار، ارائۀ خوانشي زيباشناسانه از گفتگوي پدر و فرزند در قرآن بود. روش: پژوهش حاضر مطالعه‌اي كيفي است كه به شيوه تحليلي توصيفي با تكيه بر روش استنطاقي انجام شده است. يافته‌ها: در گفتگوهاي قرآني، مسائل خداشناسي با استفاده از اطناب، مسائل تشريعي با اسلوب حكمي، اعمال ناپسند با كنايه و تعريض و مسئله معاد با زبان استعاري بيان شده و گاهي اسلوب انشايي طلبي مدّ نظر بوده است. نتيجه‌گيري: در گفتگوهاي قرآني به طور كلي فرزندان با پدران خود با ديد تعظيم و حفظ شأن و منزلت پدري كه يك امر اخلاقي است و لو اينكه كافر باشند، صحبت مي‌كنند؛ لذا وجود الفاظ عاطفيِ دال بر حفظ حرمت، تقريباً در همه موارد مشهود است كه مي‌تواند به عنوان الگوي رفتاري در جامعه بيشتر برجسته شود. در مواردي كه پدران، فرزندان خود را خطاب قرار مي‌دهند، باز الفاظ بيانگر محبت و عاطفه بر زبان جاري مي‌شود، هر چند فرزند از گمراهان باشد.