بررسي عوامل تأثيرگذار بر انتخاب وسيله سفر معلولان مطالعه موردي: شهر همدان

يكي از اهداف اصلي سيستم حمل‌ونقل عمومي، ايجاد شرايط سفر مطمئن و آسان براي همه افراد جامعه و همچنين كاهش تمايل استفاده از وسيله شخصي براي انجام سفر همه مسافران است. در بسياري از شهرهاي كشور، سيستم حمل‌ونقل عمومي فعلي چنين شرايطي را براي معلولان فراهم نميكند؛ زيرا، تقريباً در تمام وسايل حمل‌ونقل عمومي مورد استفاده، تجهيزات لازم براي جابجايي اين افراد تعبيه نشدهاست و قابليت دسترسي براي معلولان (و به طور خاص، ويلچرسواران) به سيستم حمل‌ونقل عمومي وجود ندارد. از سوي ديگر، به منظور افزايش ميزان عدالت اجتماعي بين گروه‌هاي مختلف استفاده‌كنندگان از سيستم حمل‌ونقل عمومي، مي‌بايست مسيرهاي دسترسي و مناسب‌سازي‌هاي لازم انجام شود، و ناوگان حمل‌ونقل همگاني به امكانات ويژه براي معلولان تجهيز شوند. براي آن كه بتوان ميزان مطلوبيت گونه‌هاي مختلف حمل‌ونقل در صورت ايجاد قابليت دسترسي براي معلولان ارزيابي كرد، لازم است ابتدا نقش عوامل تأثيرگذار بر رفتار انتخاب وسيله آنها مشخص گردد. در اين پژوهش، براي تعيين اختلاف رفتار بين دسته‌هاي مختلف معلولان از آزمون آماري تفاضل دو نسبت و تحليل واريانس استفاده شده است. براي اين منظور، ويژگي‌هاي فردي و خانوار مربوط به افراد در كنار نحوه انتخاب وسيله سفر به صورت حضوري براي جامعه‌اي متشكل از 87 نفر از معلولان شهر همدان پرسيده شد. نتايج نشان مي‌دهند كه نياز به ويلچر براي سفر، تعداد اعضاي خانواده و مالكيت ويلچر برقي تأثير معناداري بر انتخاب همه وسايل سفر دارند، در حالي كه مالكيت ويلچر، درآمد، جنس و سن تنها در انتخاب بعضي از وسايل سفر تأثيرگذارند. همچنين، تحليل همبستگي متغيرهاي مستقل، وجود رابطه خطي قوي بين آنها را نشان نمي‌دهد، در حالي كه ميزان همبستگي آنها با انتخاب وسيله نسبتاً قوي است.